Του Διονύση Σινάνου*
Η αποταμίευση και η επένδυση για σκοπούς συνταξιοδότησης έχει κάποια διακριτά χαρακτηριστικά σε σχέση με οποιαδήποτε άλλη φύση επενδύσεων. Κατά πρώτο λόγο, ο ορίζοντας είναι μακροπρόθεσμος. Αυτό σημαίνει ότι ο προγραμματισμός δεν βασίζεται απλά στις αποδόσεις ενός χρόνου, αλλά στη δημιουργία ενός συνετού χαρτοφυλακίου για τα επόμενα χρόνια μέχρι τη συνταξιοδότηση. Κατά δεύτερο λόγο, το χαρτοφυλάκιο δεν δημιουργείται με βάση τις παρούσες συνθήκες της αγοράς και τις καιροσκοπικές βλέψεις του επενδυτή.
Αναμφισβήτητα, ο κάθε άνθρωπος έχει τις δικές του απόψεις και μπορεί, για παράδειγμα, να πιστεύει ότι τα χρηματιστήρια είναι ακριβά, να εμπιστεύεται περισσότερο τις αναδυόμενες αγορές ή να έχει διαφορετική γνώμη όσον αφορά το μέλλον των ηλεκτροκίνητων αυτοκινήτων. Παρόλα αυτά ο βασικότερος παράγοντας που θα πρέπει να λάβει εν τέλει υπόψη του είναι πολύ πιο απλός και αναφέρεται στην ηλικία του και τα χρόνια που έχει μέχρι τη συνταξιοδότησή του.
Ας ξεκινήσουμε όμως από τα βασικά. Ένα επενδυτικό πρόγραμμα για σκοπούς συνταξιοδότησης θα μπορούσε να εναλλάσσεται μεταξύ ομολόγων και μετοχών, ακόμα και με τη μορφή έτοιμων funds. Και τα δύο προσφέρουν μεγάλη ρευστότητα, αλλά έχουν διαφορετικά χαρακτηριστικά. Τα ομόλογα έχουν μικρή διακύμανση στην τιμή τους, είναι πιο ασφαλή αλλά προσφέρουν μικρότερες αποδόσεις από τις μετοχές μακροπρόθεσμα, οι οποίες με τη σειρά τους είναι πιο επικίνδυνες και περισσότερο μεταβαλλόμενες.
Πώς συνδέεται όμως ο οικονομικός προγραμματισμός με τις μετοχές και τα ομόλογα; Ο καθένας μας, όταν είναι νεότερος, είναι διατεθειμένος να αναλάβει μεγαλύτερα ρίσκα, ενώ όσο μεγαλώνει γίνεται όλο και πιο συντηρητικός. Κατά αναλογία, οι νέοι εργαζόμενοι είναι προτιμότερο να επενδύσουν το σύνολο των αποταμιεύσεών τους στις μετοχές. Μπορεί η μεταβλητότητα να είναι μεγάλη, παρόλα αυτά θα επιφέρουν μεγαλύτερες αποδόσεις σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Έστω και μια οικονομική ύφεση να προκύψει στο μεσοδιάστημα, ο χρόνος θα είναι αρκετός για να καλύψει το χαρτοφυλάκιο τις όποιες ζημιές. Όταν ο εργαζόμενος φτάσει στα 40 του, το προτιμότερο είναι να μειώσει λίγο το ρίσκο του, π.χ. επενδύοντας 60% σε μετοχές και 40% σε ομόλογα. Εν τέλει, όταν ο εργαζόμενος φτάσει σε ηλικία 50-55 χρονών, συμβουλεύεται το χαρτοφυλάκιό του να είναι κατά κόρον σε ομόλογα. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να κλειδώσει τα κέρδη του από τις μετοχές και να απολαύσει την ασφάλεια των ομολόγων μέχρι τη συνταξιοδότησή του.
Τα ποσοστά που δίνονται ανωτέρω είναι ενδεικτικά, καθώς ο καθένας μας χρειάζεται τη γνώμη ενός χρηματοοικονομικού συμβούλου η οποία θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες του. Η ουσία όμως είναι ότι ένα συνταξιοδοτικό χαρτοφυλάκιο θα πρέπει να βασίζεται σε απλούς κανόνες. Στρατηγικά, η ανακατανομή του χαρτοφυλακίου θα πρέπει να βασίζεται στην ηλικία του επενδυτή και στις ανάγκες του και όχι σε καιροσκοπικές βλέψεις, ενώ το μόνο σίγουρο είναι ότι, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η αγορά θα δώσει τις κατάλληλες αποδόσεις στον συνετό και υπομονετικό επενδυτή.
*Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του CFA Society Cyprus