Του Peter van der Borgh*
Πολλές φορές μία κρίση ενδέχεται να αποτελέσει ευκαιρία για άντληση πολύτιμων μαθημάτων, να οδηγήσει σε επαναξιολόγηση προτεραιοτήτων και αναζήτηση καλύτερων στρατηγικών. Η εξάπλωση της πανδημίας του COVID-19 επηρέασε ποικιλοτρόπως την καθημερινή ζωή την ώρα που κυβερνήσεις ανά το παγκόσμιο προχώρησαν στην εφαρμογή μέτρων οικονομικής στήριξης σε μια προσπάθεια μετριασμού των συνεπειών. Αν και το μέγεθος των επιπτώσεων της πανδημίας θα εξαρτηθεί από την ταχύτητα περιορισμού του ιού, μία κρίση αυτού του είδους μπορεί να αναδείξει τη σημασία που έχει η διαφοροποίηση των επενδυτικών στοιχείων ενός χαρτοφυλακίου, όχι μόνο σε περιπτώσεις ιδιωτών, αλλά και για την οικονομία κάθε χώρας, σε σχέση με την ελαχιστοποίηση πιθανών κινδύνων.
Η οικονομία της Κύπρου βασίζεται διαχρονικά στον κλάδο των υπηρεσιών και κυρίως στον τουρισμό, τομείς που συνέβαλαν στην ανάκαμψη της χώρας όταν βρέθηκε ενώπιον σοβαρών προκλήσεων όπως την περίοδο που ακολούθησε τα γεγονότα του 1974 και της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2013. Βιομηχανίες όπως η τουριστική ασφαλώς αποτελούν σημαντικούς πυλώνες οικονομικής ανάπτυξης, ωστόσο, είναι ταυτόχρονα ευάλωτες σε ένα ευρύ φάσμα εξωτερικών παραγόντων, όπως η οικονομική ύφεση, η πολιτική αστάθεια, φυσικές καταστροφές και, πιο πρόσφατα, το ξέσπασμα μίας πανδημίας.
Όπως και στην περίπτωση των μεμονωμένων ιδιωτών επενδυτών, οι κίνδυνοι μπορούν να περιοριστούν μέσω της διαφοροποίησης του χαρτοφυλακίου και της προσθήκης περισσότερων περιουσιακών στοιχείων που δεν συνδέονται σε μεγάλο βαθμό μεταξύ τους. Υπό αυτή την έννοια, όσο πιο διαφοροποιημένη είναι η οικονομία ενός κράτους, τόσο περισσότερο θωρακισμένη είναι απέναντι σε αιφνιδιαστικές καταστάσεις που ενδέχεται να έχουν αρνητικό αντίκτυπο σε συγκεκριμένες βιομηχανίες.
Παράλληλα, ενώ η Κύπρος επικεντρώνεται σήμερα κυρίως στην εξαγωγή φαρμακευτικών και γεωργικών προϊόντων όπως πατάτες, εσπεριδοειδή και χαλούμι, καθώς και υλικών όπως το τσιμέντο, θα πρέπει να επισημανθεί ότι η χώρα διαθέτει, επίσης, μακρά ιστορία παραγωγής και εξαγωγής χαλκού, η οποία χρονολογείται γύρω στα 4.000 χρόνια. Αν και η ερευνητική και εξορυκτική δραστηριότητα ήταν περιορισμένη μετά τα γεγονότα του 1974, σημαντική τεχνολογική πρόοδος έχει σημειωθεί από τότε σε σχέση με την έρευνα, την εξόρυξη, και την περιβαλλοντική καθώς και την κοινωνική διαχείριση. Ακόμη, υπάρχουν ενδείξεις σημαντικής ποσότητας αναξιοποίητων αποθεμάτων σε όλο το νησί και δεδομένου ότι η μεταλλευτική βιομηχανία αποτελεί μακροπρόθεσμο εργοδότη και επενδυτή, η βιώσιμη ανάπτυξή της συνεπάγεται πολλαπλά οφέλη για τη χώρα. Μεταξύ άλλων, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, πρόσθετα έσοδα στα κρατικά ταμεία από φορολογικές εισπράξεις, καλλιέργεια δεξιοτήτων και αναβάθμιση υποδομών.
Την ίδια ώρα, η ζήτηση για χαλκό έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, λόγω του αναπτυσσόμενου τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και των προσπαθειών για μείωση της χρήσης άνθρακα. Εξάλλου, η ζήτηση αναμένεται πως θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο λόγω των εξελίξεων στην ηλεκτροδότηση των μεταφορών, της επέκτασης των δικτύων τηλεπικοινωνιών και των υποδομών ηλεκτρικής ενέργειας. Επιπλέον, η τρέχουσα υγειονομική κρίση επανέφερε στο προσκήνιο πολύτιμες ιδιότητες του χαλκού, καθώς το συγκεκριμένο μέταλλο και τα κράματά του συνιστούν φυσικά αντιμικροβιακά υλικά.
Με το πέρας της κρίσης ενδέχεται να παρουσιαστούν νέες ευκαιρίες. Η Κύπρος διαθέτει ένα ολοκληρωμένο νομοθετικό πλαίσιο για τη μεταλλευτική δραστηριότητα, εξαιρετικές υποδομές και την ανάλογη τεχνογνωσία σε εγχώριο επίπεδο για να υποστηρίξει αποτελεσματικά την εξορυκτική ανάπτυξη. Η Venus Minerals αποτελεί κορυφαία εταιρεία μεταλλευτικής έρευνας και εξόρυξης που εδρεύει στην Κύπρο και σήμερα διεξάγει έρευνες για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση αποθεμάτων χαλκού και χρυσού στο νησί. Είμαστε βέβαιοι ότι η υλοποίηση στοχευμένων έργων και η χρήση νέων τεχνολογιών, που έχουν αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου, μπορούν να οδηγήσουν στην εκμετάλλευση των αποθεμάτων παλαιών ορυχείων και στην ανακάλυψη νέων, με ελάχιστες επιπτώσεις στο περιβάλλον, καθιστώντας ως εκ τούτου, τη μεταλλευτική βιομηχανία βασικό μοχλό ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας.
*O Peter van der Borgh είναι Διευθύνων Σύμβουλος της Venus Minerals Ltd