Του Αντώνη Μιχαηλίδη
Ο «θόρυβος» γύρω από το bitcoin έφερε στο προσκήνιο την τεχνολογία πίσω από αυτό. Ο λόγος για το πολυσυζητημένο blockchain, που αναμένεται να έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη λεγόμενη Τέταρτη Βιομηχανική Επανάσταση.
Το blockchain (αλυσίδα καταχωρίσεων) μπορεί να μεταμορφώσει τον τρόπο που ανταλλάζουμε δεδομένα και συναλλασσόμαστε, ώστε τα πάντα να γίνονται χωρίς διαμεσολαβητές και άρα πιο γρήγορα και με λιγότερο κόστος. Πρόκειται ουσιαστικά για μία σειρά καταχωρίσεων που αφορούν συναλλαγές, σε ένα δημόσιο αποκεντρωμένο ανοιχτό λογιστικό βιβλίο το οποίο είναι κοινό για όλους τους συμμετέχοντες, αφού όλοι οι εμπλεκόμενοι αποθηκεύουν ένα αντίγραφό του. Τα blocks προκύπτουν μέσα από μια διαδικασία επαλήθευσης που ονομάζεται «proof of work», κατά την οποία επιτυγχάνεται η αλγοριθμική επίλυση ενός περίπλοκου υπολογιστικού προβλήματος. Κάθε καινούρια ομάδα καταχωρίσεων (block) συνδέεται με τα προηγούμενα, δημιουργώντας ένα blockchain.
Η σπουδαιότητα της τεχνολογίας αυτής οδήγησε επιχειρήσεις, οργανισμούς και κυβερνήσεις παγκοσμίως να την υιοθετήσουν σε διάφορους τομείς των υπηρεσιών τους, ενώ η ΕΕ ανακοίνωσε στις αρχές του 2018 τη σύσταση παρατηρητηρίου και forum με σκοπό την παρακολούθηση και προώθηση του blockchain. Ακολούθησε η υπογραφή διακήρυξης συνεργασίας ανάμεσα σε κράτη-μέλη της ΕΕ, με τη δέσμευση να συνεργαστούν για την ανάπτυξη τεχνολογιών με βάση το blockchain.
H Μάλτα έχει ήδη προχωρήσει στη δημιουργία ρυθμιστικού νομοθετικού πλαισίου για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε κρυπτονομίσματα και blockchain. Η Εσθονία έχει από το 2016 μετατρέψει όλα τα φορολογικά, ιατρικά, φαρμακευτικά και άλλα δεδομένα των πολιτών της, όπως και τα δεδομένα σχεδόν όλων των κρατικών υπηρεσιών της σε ψηφιακά, καταχωρώντας τα στην τεχνολογία blockchain. Η Σιγκαπούρη έχει εφαρμόσει το blockchain στη βιομηχανία της αεροπορίας, επιτρέποντας σε όλους τους εμπλεκόμενους να έχουν πρόσβαση στο συνεχώς επικαιροποιημένο σύστημα του αεροδρομίου που αφορά τις αφίξεις, αναχωρήσεις και καθυστερήσεις. Κατάφερε, έτσι, να μειώσει τις πιθανότητες για τυχόν λάθη που προκύπτουν από τις αντικρουόμενες πληροφορίες που μπορεί να βρει κανείς διαδικτυακά. Το πολυτεχνείο Ngee Ann (NP) στη Σιγκαπούρη έχει επίσης υιοθετήσει το blockchain, έτσι ώστε να επαληθεύει τη γνησιότητα των διπλωμάτων του. Με τη χρήση της blockchain ταυτότητας των φοιτητών, ενδεχόμενοι εργοδότες δύνανται να ανακτούν χρήσιμες ακαδημαϊκές πληροφορίες γι’ αυτούς.
Το blockchain μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στο κτηματολόγιο, κατά τη διαδικασία εγγραφής περιουσιακών δικαιωμάτων αφού με την καταχώριση και επαλήθευση του τίτλου ιδιοκτησίας στο blockchain, ο τίτλος θα είναι ακριβής και μόνιμος. Πολλές χώρες έχουν ήδη αρχίσει να εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση. Αποτελεί, επίσης, χρήσιμο εργαλείο στην εκλογική διαδικασία, παρεμποδίζοντας ενδεχόμενες παραποιήσεις των ψήφων, όπως διαφάνηκε τον Νοέμβριο του 2018 στις ενδιάμεσες εκλογές της Δυτικής Βιρτζίνιας στις ΗΠΑ όπου και χρησιμοποιήθηκε.
Αδιαμφισβήτητα, το blockchain αποτελεί μια καινούρια, υπό εξερεύνηση, μη επαρκώς νομοθετημένη και συνεχώς αναπτυσσόμενη τεχνολογία. Σε μια εποχή, όμως, όπου η άμεση εμπλοκή των πολιτών στις δραστηριότητες των δημόσιων αρχών μέσω της ψηφιοποίησης των δεδομένων γίνεται ολοένα και πιο αναγκαία και η δυσαρέσκεια των πολιτών σε θέματα παραποίησης και/ή υποκλοπής δεδομένων ολοένα και μεγαλώνει, το blockchain φαντάζει ως απαραίτητη εξέλιξη στην καθημερινή σχέση των δυο.
Η Κύπρος, ακολουθώντας τα πιο πάνω παραδείγματα και στη βάση μιας πιο μοντέρνας και προοδευτικής αντίληψης των παγκόσμιων εξελίξεων, μπορεί να προχωρήσει στη νομοθετική ρύθμιση πτυχών του blockchain, θεσπίζοντας πλαίσια που οι ρυθμιστικές αρχές και οι χρήστες θα μπορούν να εμπιστευτούν. Η νομοθετική ρύθμιση της τεχνολογίας δύναται να συμβάλει θετικά σε διάφορους τομείς της κοινωνίας μας (π.χ. οικονομία, εκπαίδευση, υγεία). Μια τέτοια κίνηση, όμως, απαιτεί όχι μόνο έμπειρους νομικούς, αλλά και εξειδικευμένους επαγγελματίες του χώρου της τεχνολογίας πληροφοριών, ώστε να διασφαλιστεί καταρχάς μια σωστή αντίληψη από τους νομοθέτες της τεχνολογίας του blockchain και κατά συνέχεια η καθοδήγηση των πολιτών, αλλά και η προστασία τους από μια τέτοια νομοθεσία.