Του Στέλιου Ξιουρή
Η Νέα τάξη πραγμάτων στην παραγωγή και διάθεση ρεύματος, που προτείνεται από το Υπουργείο Ενέργειας, φαίνεται να υιοθετείται από τους βουλευτές όλων των κομμάτων - συμπεριλαμβανομένου και του ΑΚΕΛ - και προωθείται μέσω σχετικού νομοσχεδίου που συζητείται στην Επιτροπή Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής.
Παρόμοιο μοντέλο δεν υπάρχει σε κάποιο μέρος του κόσμου για να αντιγραφεί και η Κύπρος φαίνεται να πρωτοτυπεί με τη δημιουργία Χρηματιστηρίου Ρεύματος
Όποιος επιθυμεί να παράγει ρεύμα θα μπορεί να το πωλεί στο Χρηματιστήριο Ρεύματος, που θα δημιουργηθεί από το κράτος και οι πελάτες στο ιδιότυπο πάτωμα θα προβαίνουν σε έξυπνες αγορές. Η νέα τάξη πραγμάτων στην παραγωγή και διάθεση ρεύματος, που προτείνεται από το Υπουργείο Ενέργειας, φαίνεται να υιοθετείται από τους βουλευτές όλων των κομμάτων -συμπεριλαμβανομένου και του ΑΚΕΛ- και προωθείται μέσω σχετικού νομοσχεδίου που συζητείται στην Επιτροπή Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής.
Μάλιστα οι βουλευτές ζητούν επίσπευση στην ελευθεροποίηση της εγκαθίδρυσης Χρηματιστηρίου Ρεύματος, αφού διαπιστώνουν ότι με την αγορά λογισμικού και λοιπών διαδικασιών στελέχωσης της ανεξάρτητης Αρχής, που θα είναι ο διαχειριστής μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, θα χρειαστεί μια τριετία για να ολοκληρωθεί.
Η ελευθεροποίηση της αγοράς, όπως και για όλα τα υπόλοιπα προϊόντα, θα διέπεται από τους κανόνες που διέπουν το εμπόριο και θα ισχύουν όλες οι παράμετροι. Ανάμεσά τους προφανώς και η γνωστή ρήση της λαϊκής θυμοσοφίας "εγιώ στραώννω τζιαι πουλώ, εσού άμπλεπε τζιαι αγόραζε". Αν και όταν οι Κύπριοι έλεγαν την εύστοχη ρήση δεν είχαν προφανώς υπόψη τους ότι θα επωλείτο και ρεύμα με τον ίδιο τρόπο που πωλούνται αγγούρια, ντομάτες και άλλου είδους προϊόντα που παρήγαγαν.
Δυνατός παίκτης η ΑΗΚ
Δυνατός παίκτης στο εν λόγω Χρηματιστήριο θα είναι η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, η οποία θα προσφέρει στην αγορά -λόγω δικτύου και υποδομών- το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγής ρεύματος. Πάντως παρόμοιο μοντέλο δεν υπάρχει σε κάποιο μέρος του κόσμου για να αντιγραφεί, και η Κύπρος φαίνεται να πρωτοτυπεί με τη δημιουργία Χρηματιστηρίου Ρεύματος. Όσον αφορά τους τεχνοκράτες που θα στελεχώσουν την υπό σύσταση υπηρεσία διαχείρισης του Χρηματιστηρίου, υπήρξαν αντιπαλότητες αφού ο αρμόδιος διαχειριστής ζήτησε 77 υπαλλήλους χωρίς πολλές διευθυντικές θέσεις σε σχέση με τον Ρυθμιστή Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΡΑΕΚ), που προτείνει 2 Διευθυντές κλίμακας Α15 και 11 Βοηθούς Διευθυντές Α14 μαζί με το υπόλοιπο προσωπικό.
Ο μεσάζων που έχει άδεια αλλά δεν πουλάει
Την ίδια ώρα άνοιξε ο δρόμος για εμπλοκή ιδιωτών στην παραγωγή και εμπορία του ηλεκτρικού ρεύματος. Δόθηκε η πρώτη άδεια για παροχή ρεύματος, δηλαδή άδεια σε μεσάζοντα, ο οποίος θα πωλεί ηλεκτρικό ρεύμα. Θα έχει δικαίωμα για εμπορία ενός μεγαβάτ. Στην Επιτροπή Ενέργειας της Βουλής ανακοινώθηκε ότι υποβλήθηκαν τρεις αιτήσεις και εγκρίθηκε η πρώτη. Μέχρι σήμερα δεν κατέστη δυνατό να αδειοδοτηθούν παραγωγοί ρεύματος, αφού δεν εξασφάλισαν πολεοδομικές και άλλες άδειες. Τα συναρμόδια Υπουργεία Εμπορίου και Εσωτερικών θα πραγματοποιήσουν σύσκεψη, ώστε να επιταχυνθούν οι διαδικασίες.
Ελευθεροποίηση μέχρι 1η Ιουλίου 2019
Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Άγγελος Βότσης, τόνισε ότι παραμένει το χρονοδιάγραμμα για ελευθεροποίηση της αγοράς μέχρι την 1η Ιουλίου του 2019. Στόχος, η μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος. Εξέφρασε την ελπίδα ο ελεύθερος ανταγωνισμός που θα λειτουργήσει, να φέρει αποτελέσματα υπέρ των καταναλωτών με τη μείωση των τιμών του ηλεκτρικού ρεύματος.
Ο κ. Βότσης είπε παράλληλα πως ενημερώθηκαν για την πορεία της μεταβατικής ρύθμισης, για τη λειτουργία παραγωγών ενέργειας μέσω του συστήματος της ΑΗΚ με διμερή συμβόλαια, έτσι ώστε να υλοποιηθούν ταχύτερα κάποιες υποδομές. Όπως είπε, εντοπίστηκαν δύο ειδών προβλήματα στο να εκδοθούν αυτές οι άδειες. Το πρώτο πρόβλημα αφορά στην καθυστέρηση στην έκδοση πολεοδομικής άδειας, της άδειας οικοδομής και των άλλων συναφών αδειών, και το δεύτερο πρόβλημα αφορά τα χρηματοπιστωτικά ζητήματα που προκύπτουν από τη δυσκολία χρηματοδότησης των έργων αυτών.
Ο κ. Βότσης ανέφερε πως για τα δύο αυτά προβλήματα θα πραγματοποιηθεί σύσκεψη στο Υπουργείο Ενέργειας μεταξύ των Υπουργών Ενέργειας και Εσωτερικών, για να βρεθούν οι τρόποι αντιμετώπισης του ζητήματος των αδειών. Επίσης, για το θέμα της χρηματοδότησης έχει αναλάβει η ΡΑΕΚ και ο Διαχειριστής να δώσουν απαντήσεις στους εμπλεκομένους που ενδεχομένως να λύσουν κάποια από τα προβλήματα.
"Η Επιτροπή μας θα συνεχίσει να παρακολουθεί αυτά τα θέματα κάθε τρεις μήνες για να επιβεβαιώσουμε ότι θα είναι έτοιμη η όλη προσπάθεια, αυτό το πολύ δύσκολο εγχείρημα του ανοίγματος της αγοράς, για το οποίο είμαστε υποχρεωμένοι με βάση Ε.Ε. να πετύχουμε στο χρονοδιάγραμμα που έχει τεθεί", είπε ο κ. Βότσης.
Απαντώντας σε ερώτηση, ο κ. Βότσης είπε πως με βάση τη νομοθεσία που έχει ψηφιστεί, στη μεταβατική ρύθμιση μπορούν να εκδοθούν άδειες για παραγωγούς και για προμηθευτές, οι οποίοι θα συμβληθούν με τον παραγωγό, να αγοράζουν το ρεύμα από αυτόν, να το διοχετεύουν μέσα από το δίκτυο της ΑΗΚ, με τιμή που θα συμφωνηθεί, και να το πωλούν σε ένα άλλο χρήστη.
Όπως εξήγησε, ο μεσάζων προμηθευτής θα αγοράζει το ρεύμα από οποιονδήποτε παραγωγό -σήμερα ο μόνος είναι η ΑΗΚ- και θα μπορεί να το πουλά σε άλλους ιδιώτες. Με τις νέες ρυθμίσεις μπαίνουν στην αγορά νέα εργαλεία, καθώς θα υπάρχουν πολλοί παραγωγοί αλλά και προμηθευτές. Αν κάποιος, για παράδειγμα, έχει μια βιομηχανία ή ένα ξενοδοχείο, αντί να αγοράζει ρεύμα μόνο από την ΑΗΚ θα μπορεί να αγοράζει ρεύμα από τον ιδιώτη. Αυτό θα γίνει ολοκληρωμένα τον Ιούλιο του 2019 και μεταβατικά έχουμε πετύχει να γίνει η νομοθεσία που επιτρέπει να γίνονται διμερή συμβόλαια.
Ωστόσο, για να πετύχουν όλοι οι σχεδιασμοί θα πρέπει να ολοκληρωθεί η ανεξαρτητοποίηση του διαχειριστή συστημάτων μεταφοράς ενέργειας, ο οποίος θα έχει πλέον και τους δύο ρόλους, και της μεταφοράς και της κατανομής του ηλεκτρικού ρεύματος. Γι' αυτό, έχει γίνει η συμφωνία του Προεδρικού, ότι θα πρέπει να προχωρήσει αυτός ο διαχωρισμός το συντομότερο δυνατόν.
Νέο μοντέλο
Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Αντρέας Κυπριανού επεσήμανε ότι μπαίνουμε σε ένα νέο μοντέλο λειτουργίας παραγωγής και εμπορίας ρεύματος, το οποίο στοχεύει στη μείωση των τιμών για τους καταναλωτές. Και ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Κώστας Κώστα εξέφρασε έντονες ανησυχίες για τις ρυθμίσεις που προωθούνται. Εξέφρασε την ελπίδα ότι η Κυβέρνηση θα αφήσει την ΑΗΚ να εφαρμόσει τον λειτουργικό και λογιστικό διαχωρισμό των δραστηριοτήτων της.
Με την ελευθεροποίηση της αγοράς, τη διανομή του ρεύματος θα αναλάβει η ανεξάρτητη υπηρεσία του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς. Ο κ. Κώστα εξέφρασε, παράλληλα, την ελπίδα ότι οι υποσχέσεις που δόθηκαν στους εργαζομένους της ΑΗΚ από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας προεκλογικά, στη σύσκεψη στο Προεδρικό, για το θέμα της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού και κυρίως για την ανεξαρτητοποίηση του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς, θα τηρηθούν.
Πού και πώς θα πωλούν το ρεύμα
Η Αρχή Ηλεκτρισμού και οι άλλοι παραγωγοί ρεύματος, είτε από φωτοβολταϊκά είτε από αιολικά πάρκα είτε από άλλες πηγές, θα διαθέτουν το ρεύμα στον διαχειριστή, ο οποίος θα είναι αρμόδιος για την παραγωγή.
Οι μεσάζοντες θα αγοράζουν και θα πωλούν ρεύμα σε μεγάλα συγκροτήματα, ξενοδοχεία, ή άλλους μεγάλους ή μικρούς καταναλωτές και θα καταβάλλουν σχετικά δικαιώματα στον διαχειριστή, ο οποίος θα ελέγχει το σύστημα διανομής.
Η παραχώρηση της πρώτης άδειας σε προμηθευτή ηλεκτρισμού ανοίγει τον δρόμο για την εμπλοκή ιδιωτών στην παραγωγή και εμπορία του ηλεκτρικού ρεύματος, ένα εγχείρημα που πρέπει να ολοκληρωθεί πλήρως μέχρι τον Ιούλιο του 2019, βάσει των χρονοδιαγραμμάτων που έχουν τεθεί από τις αρμόδιες Αρχές.
Τα εμπόδια που παρουσιάζονται
Ωστόσο, εμπόδια παρουσιάζονται στην πορεία προς την ελευθεροποίηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς εμπλεκόμενοι φορείς καταγγέλλουν καθυστερήσεις στις διαδικασίες αδειοδότησης ιδιωτών παραγωγών ηλεκτρισμού. Την ίδια στιγμή, εκπρόσωπος του διαχειριστή συστήματος μεταφοράς, μιλώντας στην Επιτροπή Εμπορίου της Βουλής, έκανε λόγο για καθυστέρηση στην προκήρυξη των προσφορών ετοιμασίας και προμήθειας του λογισμικού για τον πλήρη λογιστικό και λειτουργικό διαχωρισμό του ΔΣΜΚ από την ΑΗΚ. Σε ό,τι αφορά το θέμα της ανεξαρτητοποίησης του ΔΣΜΚ, όπως αναφέρθηκε στην Επιτροπή Εμπορίου, προκύπτουν διαφωνίες εκ μέρους της ΑΗΚ σχετικά με θέματα μεταφοράς προσωπικού και εξοπλισμού προς τον ΔΣΜΚ, τις οποίες τα εμπλεκόμενα μέρη καλούνται να λύσουν ώστε να προχωρήσει η διαδικασία.
Πηγή: Εφημερίδα Σημερινή