*της Ελένης Δράκου
Τα επενδυτικά προγράμματα εφαρμόζονται συχνά από διάφορες χώρες εντός και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο κυρίως την προσέλκυση επενδύσεων. Οι επενδύσεις αυτές αποδεδειγμένα μπορούν να ενισχύσουν και να τονώσουν την οικονομία μιας χώρας μέσω των άμεσων επενδύσεων, ενώ παράλληλα ενισχύονται έμμεσα και άλλοι τομείς, όπως για παράδειγμα ο τομέας του τουρισμού αλλά και της τεχνογνωσίας μέσω της ανταλλαγής επιχειρηματικών πρακτικών. Τα επενδυτικά προγράμματα συνήθως παρέχουν κίνητρα σε ξένους επενδυτές, τα οποία μπορεί να είναι φορολογικά, οικονομικά ή να σχετίζονται με την εξασφάλιση άδειας παραμονής.
Το κυπριακό πρόγραμμα για την έκδοση άδειας μετανάστευσης, το οποίο προϋπήρχε, τροποποιήθηκε πρόσφατα, και συγκεκριμένα στις 24 Μαρτίου 2021. Το πρόγραμμα αυτό απευθύνεται σε αιτητές που προέρχονται από χώρες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εξέταση της αίτησης και η χορήγηση της άδειας μετανάστευσης ακολουθούν μια ταχεία διαδικασία, εφόσον πληρούνται τα σχετικά κριτήρια που ορίζονται από τους Κανονισμούς περί Αλλοδαπών και Μετανάστευσης (Κανονισμός 6.2). Απώτερος στόχος των αλλαγών αυτών είναι η ενίσχυση και άλλων τομέων της οικονομίας, πέρα από τον τομέα των ακινήτων, ο οποίος είχε ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια από ξένες επενδύσεις. Παράλληλα, οι επενδυτές αποκτούν περισσότερες επιλογές και δυνατότητες όσον αφορά τις επενδύσεις τους στην Κύπρο, όπως αναλύεται πιο κάτω.
Οι αιτητές θα πρέπει να πληρούν τα επενδυτικά κριτήρια καθώς και τα ποιοτικά κριτήρια που ορίζονται από τον κανονισμό για να μπορούν να αιτηθούν άδεια μετανάστευσης. Αναφορικά με τα επενδυτικά κριτήρια, μπορούν να επιλέξουν μία από τις προσφερόμενες επενδυτικές επιλογές, ενώ τα χρήματα που θα χρησιμοποιηθούν για την επένδυση στην Κύπρο θα πρέπει να προέρχονται από το εξωτερικό και για τον σκοπό αυτό ο αιτητής θα πρέπει να υποβάλει τα απαραίτητα δικαιολογητικά.
Το προηγούμενο καθεστώς
Σύμφωνα με το προηγούμενο καθεστώς, οι επενδυτές είχαν τη δυνατότητα να αιτηθούν άδεια μετανάστευσης μέσω επένδυσης σε ακίνητα και συγκεκριμένα σε οικιστικές μονάδες (μέχρι δύο οικιστικές μονάδες), ενώ είχαν και τη δυνατότητα να επενδύσουν σε μία οικιστική και μία εμπορική μονάδα, εφόσον το συνολικό ποσό της επένδυσης ήταν ίσο ή μεγαλύτερο των €300.000 (πλέον ΦΠΑ) και εφόσον τα ακίνητα ήταν καινούργια και προέρχονταν από την ίδια κατασκευαστική εταιρεία.
Το νέο καθεστώς
Με το νέο καθεστώς το ελάχιστο ποσό επένδυσης παραμένει το ίδιο (€300.000 πλέον ΦΠΑ), όπως και η διαδικασία υποβολής και εξέτασης μιας αίτησης. Μετά από τις πρόσφατες αναθεωρήσεις στο πρόγραμμα, όμως, οι επενδυτές έχουν τη δυνατότητα να υποβάλουν την αίτησή τους για άδεια μετανάστευσης επενδύοντας και σε άλλες κατηγορίες, πέρα από τα καινούργια οικιστικά ακίνητα. Οι νέες κατηγορίες περιλαμβάνουν κυπριακές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν δραστηριότητα, φυσική παρουσία και προσωπικό στην Κύπρο, κυπριακούς επενδυτικούς οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων, καθώς και εμπορικά ακίνητα, τα οποία μπορεί να είναι καινούργια ή να αφορούν μεταπωλήσεις.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα νέα κριτήρια, ένας αιτητής θα πρέπει να επενδύσει σε μία από τις πιο κάτω κατηγορίες:
- Επένδυση σε οικία/διαμέρισμα: Αγορά οικίας ή διαμερίσματος από εταιρεία ανάπτυξης γης, η οποία θα πρέπει να αφορά πρώτη πώληση ύψους τουλάχιστον €300.000 (πλέον ΦΠΑ). Μπορούν να αποκτηθούν μέχρι δύο οικιστικές μονάδες, χωρίς να είναι απαραίτητο να αγοράζονται από την ίδια εταιρεία ανάπτυξης γης.
- Επένδυση σε ακίνητα (εξαιρουμένων οικιών/διαμερισμάτων): Αγορά άλλης μορφής ακινήτων, όπως γραφείων, καταστημάτων, ξενοδοχείων ή παρόμοιας φύσης αναπτύξεων, ή συνδυασμός εμπορικών ακινήτων, συνολικής αξίας €300.000. Τα εν λόγω ακίνητα μπορούν να αφορούν και μεταπωλήσεις.
- Επένδυση σε κυπριακές εταιρείες: Επένδυση αξίας €300.000 σε μετοχικό κεφάλαιο εταιρείας εγγεγραμμένης στην Κυπριακή Δημοκρατία, η οποία εδρεύει και δραστηριοποιείται στην Κυπριακή Δημοκρατία και έχει αποδεδειγμένα φυσική παρουσία στην Κύπρο και απασχολεί τουλάχιστον πέντε άτομα. Θα πρέπει να υποβάλλεται το επιχειρηματικό προφίλ της εταιρείας, το οποίο να περιλαμβάνει τους επιχειρηματικούς στόχους, καθώς και αποδεικτικά στοιχεία για την απασχόληση των υπαλλήλων από το Τμήμα Κοινωνικών Ασφαλίσεων.
- Επένδυση σε κυπριακούς επενδυτικούς οργανισμούς συλλογικών επενδύσεων (UCIs): Οι επενδυτές έχουν πλέον τη δυνατότητα να αποκτήσουν την άδεια μετανάστευσης μέσω επενδύσεων σε μερίδια κυπριακού επενδυτικού οργανισμού συλλογικών επενδύσεων (τύπου AIF, AIFLNP, RAIF). Θα πρέπει να υποβάλλονται τίτλοι ή άλλη επιβεβαίωση για τις μονάδες που αγοράστηκαν, το μνημόνιο του ταμείου ή του επενδυτικού σχεδίου, καθώς και επιβεβαίωση από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για τη σύσταση του ταμείου.
Κατοικία
Επιπρόσθετα με τα πιο πάνω επενδυτικά κριτήρια, ο αιτητής θα πρέπει να διατηρεί την κατοικία του στην Κύπρο, η οποία μπορεί να είναι ιδιόκτητη ή να την ενοικιάζει, εκτός και αν έχει επιλέξει να επενδύσει σε οικιστικά ακίνητα. Σχετικά αποδεικτικά έγγραφα θα πρέπει να υποβάλλονται για τον χώρο διαμονής του αιτητή κατά την κατάθεση της αίτησης, όπως για παράδειγμα τίτλος ιδιοκτησίας ακινήτου, αγοραπωλητήριο έγγραφο ή ενοικιαστήριο έγγραφο.
Εισόδημα
Καθότι η άδεια μετανάστευσης δεν συνοδεύεται από άδεια απασχόλησης και εργασίας στην Κύπρο, ο αιτητής θα πρέπει να αποδείξει ότι έχει στη διάθεσή του ασφαλισμένο ετήσιο εισόδημα ανάλογα με τα μέλη της οικογένειάς του, ικανό να καλύψει τα έξοδα και τις ανάγκες της οικογένειάς του. Τέτοιο εισόδημα θα πρέπει να παράγεται από πηγές εκτός Κύπρου, όπως για παράδειγμα από απολαβές, μερίσματα, συντάξεις, ενοίκια, εκτός και αν τέτοιο εισόδημα παράγεται από τις επενδυτικές δραστηριότητες του αιτητή στην Κύπρο. Κατά την υποβολή της αίτησης, ο αιτητής και τα ενήλικα μέλη της οικογένειάς του θα πρέπει να βεβαιώνουν ότι δεν προτίθενται να απασχοληθούν στη Δημοκρατία, με εξαίρεση την απασχόληση του αιτητή ως διευθυντή σε κυπριακή εταιρεία στην οποία έχει επιλέξει να επενδύσει.
Παρ’ όλα αυτά, επιτρέπεται στους αιτητές να είναι μέτοχοι σε εταιρείες εγγεγραμμένες στην Κύπρο και να λαμβάνουν εισοδήματα από τα μερίσματα των εταιρειών αυτών, καθώς και να κατέχουν αμισθί τη θέση του διευθυντή σε τέτοιες εταιρείες.
Ποιοτικά κριτήρια
Απαραίτητη κατά την κατάθεση της αίτησης είναι η υποβολή πιστοποιητικού λευκού ποινικού μητρώου των ενήλικων αιτητών από τη χώρα παραμονής τους. Γενικότερα, δεν πρέπει οι αιτητές να αποτελούν με οποιοδήποτε τρόπο απειλή κατά της δημόσιας τάξης ή της δημόσιας ασφάλειας.
Ταχεία διαδικασία
Η εξέταση της άδειας μετανάστευσης, εφόσον πληρούνται τα πιο πάνω κριτήρια, ακολουθεί μια ταχεία διαδικασία. Ως εκ τούτου, ο χρόνος εξέτασης μιας αίτησης είναι περίπου δύο μήνες. Εκ των πραγμάτων, ο χρόνος αυτός έχει επεκταθεί στους πέντε μήνες, λόγω του όγκου εργασίας του αντίστοιχου τμήματος, αλλά και λόγω της πανδημίας, η οποία έχει επηρεάσει τη λειτουργία του τμήματος.
Σε περίπτωση έγκρισης της αίτησης και έκδοσης της άδειας μετανάστευσης, ο κάτοχος θα πρέπει να επισκέπτεται την Κύπρο τουλάχιστον μία φορά κάθε δύο έτη, ενώ για να διατηρηθεί η άδεια μετανάστευσης θα πρέπει να διατηρείται και η επένδυση στην Κύπρο. Σε περίπτωση που η επένδυση αποξενώνεται χωρίς άμεση αντικατάστασή της με άλλη ίσης ή μεγαλύτερης αξίας, τότε θα ενεργοποιείται η διαδικασία ακύρωσης της άδειας μετανάστευσης.
Άλλες αλλαγές
Μια σημαντική αλλαγή η οποία έχει επέλθει με τις πρόσφατες τροποποιήσεις είναι η κατάργηση του προηγούμενου κριτηρίου ύπαρξης προθεσμιακής κατάθεσης. Το προηγούμενο καθεστώς απαιτούσε προθεσμιακή κατάθεση ύψους €30.000 για τρία χρόνια σε λογαριασμό κυπριακού τραπεζικού ιδρύματος. Πλέον αυτό το κριτήριο έχει καταργηθεί, συντομεύοντας τον χρόνο προετοιμασίας μιας σχετικής αίτησης, καθότι εκ των πραγμάτων το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού καθυστερούσε τη διαδικασία κατά μερικές εβδομάδες.
Παράλληλα, είναι σημαντικό να σημειωθεί πως με το νέο καθεστώς δεν είναι πλέον δυνατός ο συνδυασμός μεταξύ των επενδυτικών κατηγοριών. Ενώ παλαιότερα επιτρεπόταν ο συνδυασμός μεταξύ οικιστικών και εμπορικών ακινήτων εφόσον το συνολικό ποσό επένδυσης ανερχόταν σε €300.000, πλέον ο επενδυτής θα πρέπει να επιλέξει μία από τις κατηγορίες και να επενδύσει το ελάχιστο ποσό που απαιτείται μόνο σε μία κατηγορία.
Σε γενικές γραμμές, οι τροποποιήσεις στο πρόγραμμα αντιμετωπίζονται θετικά και αναμένεται να δώσουν ώθηση στην κυπριακή οικονομία, και συγκεκριμένα στις κατηγορίες επενδύσεων που έχουν προστεθεί.
Δικηγόρου - Συνεταίρου*