«Ο έντονος ανταγωνισμός που παρουσιάζεται τα τελευταία χρόνια στον τομέα των τηλεπικοινωνιών μεταφράζεται για τον καταναλωτή σε μειώσεις τελών, δημιουργία νέων προσφορών με συνδυασμένες υπηρεσίες και ποιοτική αναβάθμιση», αναφέρει σε συνέντευξή του στο Capital Today o Επίτροπος Ρυθμίσεων Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών και Ταχυδρομείων κ. Γιώργος Μιχαηλίδης, ο οποίος σκιαγραφεί το πεδίο των τηλεπικοινωνιών και τονίζει την ανάγκη για προσέλκυση επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας.
Της Έμιλυς Μιντή
-Πώς έχει διαμορφωθεί σήμερα ο τομέας των τηλεπικοινωνιών στην Κύπρο;
Ο τομέας των ηλεκτρονικών επικοινωνιών στην Κύπρο παρουσιάζει, κυρίως κατά τα τελευταία χρόνια, έντονο ανταγωνισμό, ο οποίος μεταφράζεται για τον καταναλωτή σε μειώσεις των τελών παροχής τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, τη δημιουργία νέων προσφορών με συνδυασμένες υπηρεσίες από κινητή, σταθερή και ευρυζωνική τηλεφωνία, καθώς επίσης την ποιοτική τους αναβάθμιση.
Οι συνδρομές σε δεσμοποιημένες υπηρεσίες παρουσίασαν αύξηση κατά 2,9% το 2016 σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Περαιτέρω, τα ποσοστά της δέσμης σταθερή-κινητή τηλεφωνία και ευρυζωνικό διαδίκτυο, σταθερή-κινητή τηλεφωνία, ευρυζωνικό διαδίκτυο και τηλεόραση, καθώς επίσης της δέσμης σταθερή τηλεφωνία και ευρυζωνικό διαδίκτυο, παρουσιάζουν αυξητική τάση, ενώ πτώση υπάρχει στα συνδυασμένα προϊόντα που αφορούν τηλεόραση, ευρυζωνικό διαδίκτυο και σταθερή τηλεφωνία (Γράφημα 1).
ΓΡΑΦΗΜΑ 1
Σε γενικότερο επίπεδο, εξελίξεις που έχουν αποβεί σε όφελος του καταναλωτή αφορούν, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
- Την εύκολη και διαδικαστικά απλή μετακίνηση ενός καταναλωτή από έναν πάροχο σε άλλο.
- Την κατάργηση των τελών περιαγωγής από την 15η Ιουνίου 2017 για όλους τους Ευρωπαίους καταναλωτές που ταξιδεύουν σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, οι οποίοι χρεώνονται κατά τη χρήση του κινητού τηλεφώνου ως σαν να ήταν στη χώρα τους.
- Την προστασία των καταναλωτών αναφορικά με τις υπηρεσίες πρόσβασης στο διαδίκτυο, παρέχοντάς τους διαφανή πληροφόρηση ως προς την περιγραφή της ελάχιστης, της συνήθους, της μέγιστης και της διαφημιζόμενης ταχύτητας σε σταθερά δίκτυα, καθώς επίσης καθορισμό των χρονικών περιόδων εντός της ημέρας, κατά τις οποίες θα επιτυγχάνεται η κάθε ταχύτητα.
ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑΙΑ ΚΙΝΗΤΗΣ
Γενικά, η εικόνα που παρουσιάζει ο τομέας έχει ως ακολούθως: Στην κινητή τηλεφωνία δραστηριοποιούνται 4 πάροχοι, 3 με δικό τους δίκτυο και 1 με ιδεατό δίκτυο. Η διείσδυση της κινητής τηλεφωνίας παρουσιάζεται σχετικά σταθερή τα τελευταία χρόνια, ενώ παράλληλα οι συνδρομητές συμβολαίου παρουσιάζουν συνεχή αύξηση σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό συνδρομητών προπληρωμένης κινητής τηλεφωνίας, γεγονός που οφείλεται στις ελκυστικές προσφορές των παρόχων για συμβόλαια κινητής τηλεφωνίας. Κατά το 2016 είχαμε τη μεγαλύτερη αύξηση στο ποσοστό για τις συνδρομές συμβολαίου, που ανήλθε στο 6%, έτσι που τα μερίδια αγοράς των παρόχων να είναι αυτά που φαίνονται στο Γράφημα 2.
ΓΡΑΦΗΜΑ 2
ΣΤΑΘΕΡΗ ΕΥΡΥΖΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΒΑΣΗ
Στον τομέα της σταθερής ευρυζωνικής πρόσβασης δραστηριοποιούνται στην αγορά στο παρόν στάδιο 4 πάροχοι και υπάρχουν 2 ιδιόκτητα δίκτυα. Κατά το 2016 παρατηρήθηκε μεταβολή στα μερίδια αγοράς ευρυζωνικής πρόσβασης, με τους εναλλακτικούς παρόχους να αυξάνουν τα μερίδιά τους κατά 2.5% έναντι του εγκατεστημένου παρόχου. Οι λόγοι για την αλλαγή αυτή είναι η αύξηση στις επιλογές του καταναλωτή μέσα από προσφορές δεσμοποιημένων πακέτων που προσφέρουν οι εναλλακτικοί πάροχοι, στις οποίες οι καταναλωτές δείχνουν προτίμηση, ειδικά προς τις δεσμοποιημένες υπηρεσίες με κινητή τηλεφωνία, καθώς και η διαφορά στην τιμολόγηση και στην ταχύτητα. Ο συνολικός αριθμός σταθερών ευρυζωνικών συνδέσεων κατά το 2016 αυξήθηκε κατά 6.85%, γεγονός που οφείλεται εν μέρει στην αύξηση κατά 4,2% των ατόμων που έκαναν χρήση του διαδικτύου, σύμφωνα με τη σχετική μελέτη της Στατιστικής Υπηρεσίας. Τα μερίδια αγοράς των παρόχων είναι αυτά που φαίνονται στο Γράφημα 3.
ΓΡΑΦΗΜΑ 3
ΜΕΙΩΣΗ ΣΤΗ ΣΤΑΘΕΡΗ ΤΗΛΕΦΩΝΙΑ
Στην αγορά της σταθερής τηλεφωνίας δραστηριοποιούνται 4 κυρίως πάροχοι. Οι συνολικές συνδέσεις σταθερής τηλεφωνίας σημείωσαν μείωση το 2016 περίπου 1.7% σε σύγκριση με το τέλος του 2015. Τα μερίδια αγοράς είναι τα εξής:
ΧΡΗΣΗ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ
-Σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ευρώπης, σε ποιο επίπεδο βρισκόμαστε σε σχέση με τη χρήση του διαδικτύου;
Η σύγκριση των χωρών-μελών της Ε.Ε. γίνεται σε ετήσια βάση μέσω του σύνθετου δείκτη DESI (Digital Economy and Society Index) που δημοσιεύει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε σχέση με κάλυψη δικτύων ευρυζωνικής πρόσβασης η Κύπρος διαθέτει δίκτυα σταθερής ευρυζωνικής πρόσβασης με 100% γεωγραφική κάλυψη και βρίσκεται στις πρώτες θέσεις. Στα δε δίκτυα σταθερής νέας γενιάς (που επιτυγχάνουν ταχύτητες άνω των 30 mbps) η κάλυψη ανέρχεται στο 88%, ποσοστό το οποίο είναι επίσης από τα υψηλότερα στην Ευρώπη και οφείλεται στα δίκτυα με τεχνολογία πρόσβασης VDSL και DOCSIS 3.0. Στα δίκτυα κινητής, η κάλυψη ανέρχεται στο 64%, σύμφωνα πάντα με την ίδια μελέτη, ποσοστό που συγκριτικά παρουσιάζεται χαμηλό, αλλά βρίσκεται εντός των υποχρεώσεων, σύμφωνα με τους όρους άδειας που επιβλήθηκαν στους παρόχους από το ΤΗΕ (Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών). Αξίζει να σημειώσουμε πως η κάλυψη σήμερα για τα δίκτυα 4G, με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία που κατέχει το ΓΕΡΗΕΤ, παρουσιάζει σημαντική βελτίωση και έχει ανέλθει στο 75% του πληθυσμού.
Σε ό,τι αφορά στη ζήτηση, η διείσδυση στα δίκτυα σταθερής ευρυζωνικής πρόσβασης βρίσκεται στο 72%. Ο τρόπος κατανομής ανά ταχύτητα είναι το σημείο που η Κύπρος παρουσιάζει περιθώριο για βελτίωση, αφού παρατηρείται μια σταθερά υψηλή συγκέντρωση των συνδρομών, 58%, σε ταχύτητες <10Mbps, μια υψηλή συγκέντρωση, 32%, σε ταχύτητες 10-30Mbps, και μια αυξανόμενη συγκέντρωση σε ταχύτητες 30-100 Mbps με τους στόχους για το 2020 να είναι το 50% των συνδρομητών με σύνδεση άνω των 100mbps.
Το πιο πάνω συνδέεται φυσικά με διαστάσεις που αναφέρονται στον ίδιο δείκτη, όπως οι ψηφιακές δεξιότητες, τις οποίες η ΕΕ θεωρεί ως χαμηλές και ως πιθανό τροχοπέδη στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και κοινωνίας, τη στασιμότητα στην παροχή νέων υπηρεσιών e-government και την ενσωμάτωση της ψηφιακής τεχνολογίας στις επιχειρήσεις, τομείς που δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητες του Γραφείου μου.
-Ποιες νέες τεχνολογίες διαθέτουν οι εταιρείες τηλεπικοινωνιών σήμερα και κατά πόσον υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης στις υπηρεσίες τους;
Οι τεχνολογίες που έχουν στη διάθεσή τους σήμερα οι πάροχοι είναι VDSL και DOCSIS 3.0 όσον αφορά στα δίκτυα σταθερής τηλεφωνίας και 4G/4.5G (ATHK) σε σχέση με τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Σύμφωνα με δηλώσεις του εγκατεστημένου παρόχου (ΑΤΗΚ), αναμένονται επενδύσεις σε δίκτυο οπτικών ινών στην Κύπρο, έτσι ώστε στις υπηρεσίες σύνδεσης να προσφέρονται διάφορες τεχνολογίες που να υποστηρίζουν ευρυζωνική πρόσβαση υψηλών ταχυτήτων π.χ. χαλκός με τεχνολογία Vectoring και FTTH (Fiber To The Home).
-Σε προηγούμενη συνέντευξή σας στο Capital Today είχατε αναφερθεί σε αλλαγή του ρυθμιστικού πλαισίου στον τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών για προσέλκυση επενδύσεων υψηλής τεχνολογίας. Ποιες αλλαγές έχουν γίνει και ποιες είναι οι εισηγήσεις σας;
Έχει ολοκληρωθεί η δημόσια διαβούλευση επί των αποφάσεών μου για την ευρυζωνική αγορά που είχαμε μιλήσει την προηγούμενη φορά και έχουν δημοσιευθεί οι τελικές αποφάσεις με βάση τις οποίες ορίζεται ο τρόπος ρύθμισης του δικτύου Νέας Γενεάς οπτικών ινών. Η φιλοσοφία για το δίκτυο NGA (Next Generation Access) οπτικών ινών είναι να αντιμετωπιστεί ως έργο μακράς πνοής, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τον επιχειρηματικό κίνδυνο που θα αναλάβει ο πάροχος κατά την επένδυση σε δίκτυα νέας γενιάς, τη δημιουργία προοπτικής ανάπτυξης του δικτύου πρόσβασης νέας γενιάς, τη δημιουργία συνθηκών μετάβασης των τελικών χρηστών από το χάλκινο δίκτυο στο δίκτυο πρόσβασης νέας γενιάς και τη βιωσιμότητα ενός αποδοτικού δικτύου νέας γενιάς σε συνάρτηση με την επέκταση της περιόδου απόσβεσης της επένδυσης.
Περαιτέρω, έχει οριστεί ο τρόπος με τον οποίο θα μπορεί να εφαρμόζεται η τεχνική vectoring (στις περιοχές που δεν θα υπάρχει δίκτυο οπτικών ινών) όπως και bonding, στο δίκτυο χαλκού, τεχνικές που μπορεί να αυξήσουν σημαντικά την ταχύτητα πρόσβασης σε σχέση με τη χρήση απλού VDSL.
Πώς αξιολογείτε τον ανταγωνισμό στον τομέα των τηλεπικοινωνιών και κατά πόσον το μέγεθος της αγοράς μπορεί να αντέξει και νέους παίχτες;
Το ρυθμιστικό περιβάλλον στην Κύπρο έχει διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην υπάρχουν εμπόδια εισόδου στην αγορά των ηλεκτρονικών επικοινωνιών. Ως εκ τούτου, υπάρχει χώρος για νέους παίχτες στην αγορά, υπό την προϋπόθεση ότι θα μπορούν να προσφέρουν ανταγωνιστικές υπηρεσίες σε σχέση με τις υφιστάμενες, ως προς την ποιότητα, την τιμή και την εξυπηρέτηση του καταναλωτή.
ΕΝΘΕΤΟ 1
ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ
-Ποιος άλλος σημαντικός παράγοντας επηρεάζει τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες στην Κύπρο και κατ’ επέκταση τον πολίτη που τις χρησιμοποιεί καθημερινά;
Ένα από τα πιο σημαντικά θέματα που έχουμε να αντιμετωπίσουμε, σήμερα, και που θα συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τα επόμενα χρόνια, είναι αυτό της κυβερνοασφάλειας, και γενικότερα της ψηφιακής ασφάλειας. Τα συστήματα πληροφορικής και επικοινωνιών βρίσκονται πλέον στην καθημερινότητα όλων των πολιτών, είτε χρησιμοποιούν τα συστήματα αυτά οι ίδιοι, είναι δηλαδή άμεσοι χρήστες, είτε είναι έμμεσοι χρήστες των συστημάτων που ελέγχουν και υποστηρίζουν την καθημερινή μας ζωή – στον τομέα της ενέργειας, της υδατοπρομήθειας, της υγείας, των μεταφορών, κ.λπ. Για τη συνεχόμενη ανάπτυξη του τομέα των ηλεκτρονικών επικοινωνιών κρίνεται άκρως απαραίτητο όπως οι πολίτες έχουν εμπιστοσύνη στα συστήματα αυτά, χωρίς τον φόβο υποκλοπής δεδομένων ή επηρεασμού της καθημερινότητάς τους.
-Ακούμε όλοι μας για διάφορες επιθέσεις που γίνονται στον κυβερνοχώρο σε πολλές χώρες του κόσμου, αλλά και στην Κύπρο. Πώς μπορεί το κράτος να προστατέψει τα συστήματα αυτά, και κατ’ επέκταση, τους πολίτες;
Ο ΕΡΗΕΤ (Επίτροπος Ρυθμίσεως Ηλεκτρονικών Επικοινωνών και Ταχυδρομείων), ως μέρος των εργασιών του για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής Κυβερνοασφάλειας, αλλά και ως απόρροια σχετικής Ευρωπαϊκής Οδηγίας (Network and Information Security (NIS) Directive) σχετικά με το θέμα, προχωρά στη σύσταση της Αρχής Ψηφιακής Ασφάλειας, η οποία θα εποπτεύει τους χειριστές των κρίσιμων υποδομών πληροφορίας της Κύπρου, θέτοντας υψηλούς στόχους και απαιτήσεις όσον αφορά στην ασφάλεια των συστημάτων και πληροφορικής που υποστηρίζουν πλέον όλη την κοινωνία. Η Αρχή, η οποία θα λειτουργεί υπό τον Επίτροπο, θα έχει την ευθύνη εποπτείας των σχετικών μέτρων ασφάλειας που λαμβάνονται, καθώς και τη διαχείριση συμβάντων που μπορούν να έχουν δυσμενείς επιπτώσεις στην κοινωνία, μέσω του Εθνικού CSIRT (Computer Security Incident Response Team).
ΠΡΟΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΚΥΒΕΡΝΟΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
Οι απειλές στον κυβερνοχώρο όλο και αυξάνονται, όχι μόνο σε αριθμό, αλλά και σε πολυπλοκότητα και εύρος πιθανών επιπτώσεων. Το ΓΕΡΗΕΤ προχωρά φέτος σε αναθεώρηση της Στρατηγικής Κυβερνοασφάλειας, ούτως ώστε να επικαιροποιηθεί και να συνάδει με τις πρόσφατες αλλαγές στο περιβάλλον του κυβερνοχώρου. Επίσης, το “Global Cyber Security Capacity Centre” στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, σε συνεργασία με το ΓΕΡΗΕΤ, διενήργησε από τις 12 μέχρι τις 14 Ιουλίου, αξιολόγηση της τρέχουσας κατάστασης στην Κύπρο σε σχέση με τον τομέα της κυβερνοασφάλειας, βάσει επιστημονικού μοντέλου που αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο (Capacity Maturity Model for Nations - CMM).
Τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης θα βοηθήσουν στην ετοιμασία συστάσεων προς την Κυβέρνηση για τη βελτίωση των υφιστάμενων δυνατοτήτων του κράτους, ενώ θα παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τη χάραξη πολιτικής, καθώς και την προτεραιοποίηση των απαραίτητων δράσεων.