«Η κάθε πρόκληση είναι η πιο σημαντική μέχρι την επόμενη».
O νέος CEO του Ομίλου της Ελληνικής Τράπεζας Ιωάννης Μάτσης στην πρώτη του συνέντευξη μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, μιλά αποκλειστικά στο Capital Today αναφορικά με τους σχεδιασμούς για μείωση των κόκκινων δανείων και εξηγεί πως η τράπεζα θα καταφέρει να διοχετεύσει στην αγορά την πλεονάζουσα ρευστότητα που διαθέτει. Μιλά ακόμη για το ενδεχόμενο εξαγοράς άλλου τραπεζικού ιδρύματος και για πιθανή επέκταση στο εξωτερικό, ενώ αναφέρεται και στη διαδοχή της Ειρένας Γεωργιάδου.
Του Σωκράτη Ιωακείμ
Αναλάβατε στις 24 Απριλίου και επίσημα τα ηνία της Ελληνικής Τράπεζας. Ποιος είναι ο στόχος που θέλετε να πετύχετε με την ολοκλήρωση της θητείας σας;
Είναι γεγονός ότι ανέλαβα σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή για την Ελληνική Τράπεζα.
Τα τελευταία χρόνια, έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης και ανάπτυξης της Τράπεζας, το οποίο θα συνεχίσουμε με εντατικούς ρυθμούς. Στόχος μας είναι να ισχυροποιήσουμε τον ισολογισμό μας και να καταστήσουμε την Τράπεζα κερδοφόρα και πάλι, μετατρέποντας την πλεονάζουσα ρευστότητα σε νέες ευκαιρίες δανεισμού. Πρωταρχικό μας μέλημα παραμένει η μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων, ένα στοίχημα που είμαστε αποφασισμένοι να κερδίσουμε.
Όλα αυτά, όμως, παραμένοντας προσηλωμένοι στην περαιτέρω ενίσχυση της εταιρικής μας διακυβέρνησης και σε συνθήκες πλήρους διαφάνειας και σεβασμού προς τους μετόχους, τους καταθέτες και γενικότερα τους πελάτες, το προσωπικό μας και φυσικά την εποπτική αρχή.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΟΙ ΜΕΧ
Ποιες είναι οι βασικότερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει, σήμερα, ο τραπεζικός τομέας της Κύπρου;
Για να μπορέσουμε να δούμε το μέλλον μας, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις. Πρώτη και βασικότερη πρόκληση είναι το υψηλό ποσοστό των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων. Στην Κύπρο, και βάσει των ιδιαίτερα αυστηρών κριτηρίων της Ευρωπαϊκής Αρχής Τραπεζών, το ποσοστό των ΜΕΧ ξεπερνά το 55%. Σίγουρα, αυτό το θέμα είναι μείζονος σημασίας, αφού επηρεάζει τόσο την κερδοφορία, όσο και τις προοπτικές ανάπτυξης του τραπεζικού τομέα.
Άλλη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο τραπεζικός τομέας στην Κύπρο είναι ο υπερβολικός αριθμός τραπεζών. Αυτό σε συνδυασμό και με τον ανταγωνισμό στο τραπεζικό σκηνικό έχει ως αποτέλεσμα τα πολύ χαμηλά επιτόκια, αλλά και τον κίνδυνο πιθανής χαλάρωσης των κριτηρίων δανεισμού, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολη την αναζήτηση φερέγγυων πελατών.
Ταυτόχρονα, είμαστε αντιμέτωποι με υπερβολικές ρυθμίσεις και πολυδάπανες απαιτήσεις συμμόρφωσης από τις Εποπτικές Αρχές. Ιδιαιτέρως για μικρές τράπεζες, όπως είναι η Ελληνική Τράπεζα, οι απαιτήσεις αυτές δημιουργούν δυσανάλογο κόστος σε σχέση με το μέγεθος του ισολογισμού μας, και συνεπώς σε σχέση με την ικανότητά μας για δημιουργία εσόδων. Δεν λέω σε καμία περίπτωση ότι δεν χρειάζονται αυστηροί κανονισμοί και πειθαρχία, όμως, κάποιοι είναι δυσανάλογοι.
Η αυτορρύθμιση λειτουργεί σε κάποιο βαθμό και η κρίση απέδειξε ότι χρειαζόμασταν περισσότερη, αλλά την ίδια ώρα πιστεύω ότι πρέπει να υπάρχει περισσότερη διαφάνεια σε ό,τι αφορά στους κανονισμούς που έρχονται. Το κανονιστικό πλαίσιο στις τράπεζες αλλάζει συνεχώς, με αποτέλεσμα αυτό να λειτουργεί αποτρεπτικά για τους επενδυτές, οι οποίοι δεν μπορούν να προβούν σε προβλέψεις.
Τέλος, μεγάλη πρόκληση για τον τομέα είναι και οι τιμές των ακινήτων. Οι τιμές επηρεάζουν την αξία του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών, το επίπεδο των προβλέψεων αλλά και των κεφαλαίων. Το θετικό είναι η πρόσφατη σταθερότητα ή και οριακή αύξηση που καταγράφεται σε διάφορους τομείς ακινήτων, όπως είναι για παράδειγμα τα εμπορικά ακίνητα.
Η ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ ΤΟΥ ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΥ
Έχετε αναφερθεί στο καυτό θέμα των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων. Με ποιο τρόπο αντιμετωπίζει αυτό το πρόβλημα η Ελληνική Τράπεζα; Έχετε σκεφθεί και την περίπτωση της πώλησης δανείων;
Στην Ελληνική Τράπεζα εργαζόμαστε μεθοδικά και σε πολλά επίπεδα για τη διαχείριση των ΜΕΧ. Πέραν της προσπάθειας που γίνεται για τη μείωση του ποσοστού των ΜΕΧ, εξίσου σημαντική είναι και η προσπάθεια εξυγίανσης του ισολογισμού, μέσω του εξορθολογισμού των προβλέψεων και της διατήρησης ενός υψηλού δείκτη κάλυψης των ΜΕΧ με προβλέψεις.
Το πρώτο τρίμηνο του 2017, μειώσαμε τα δάνεια σε καθυστέρηση πέραν των 90 ημερών κατά 12% σε σχέση με έναν χρόνο πριν. Ο δείκτης κάλυψης των δανείων σε καθυστέρηση πέραν των 90 ημερών ενισχύθηκε στο 63%, στις 31 Μαρτίου 2017, από το 54% που ήταν πριν από έναν χρόνο.
Όπως είναι ήδη γνωστό, η Ελληνική Τράπεζα έχει καταλήξει σε συμφωνία κοινοπραξίας με τον διεθνή οίκο APS που ειδικεύεται στην ανάκτηση χρεών, στον οποίον έχουμε αναθέσει τη διαχείριση τού μη εξυπηρετούμενου χαρτοφυλακίου δανείων. Ουσιαστικά, η νέα εταιρεία θα αναλάβει τη διαχείριση των Μη Εξυπηρετούμενων Χορηγήσεων, επιτρέποντας στην Τράπεζα να αξιοποιήσει τους υπόλοιπους πόρους της για την ενδυνάμωση της θέσης της στην αγορά.
Μέσω της κοινοπραξίας με την APS Holdings, ευελπιστούμε ότι θα αυξηθεί η ταχύτητα εξυγίανσης των μη εξυπηρετούμενων στοιχείων και η μεγιστοποίηση της αξίας των ανακτήσεων, πάντοτε σεβόμενοι τις νομικές και ρυθμιστικές απαιτήσεις αλλά και επιδεικνύοντας κοινωνική ευαισθησία προς τους πελάτες-δανειολήπτες μας.
Κινητήριος μοχλός αυτής της προσπάθειας είναι το προσωπικό της Ελληνικής Τράπεζας, το οποίο και θα μεταφερθεί στη νέα εταιρεία. Για εμάς, αυτή η κίνηση δεν έχει σκοπό τη μείωση του λειτουργικού κόστους. Είμαστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι σε σχέση με την ανησυχία που μπορεί να δημιουργήσει αυτή η μετακίνηση στο προσωπικό και μέσω της συμφωνίας που έχουμε συνάψει, διασφαλίζουμε πλήρως όλες τις θέσεις εργασίας, αλλά και τα δικαιώματα του προσωπικού, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος επανεργοδότησης στην Τράπεζα.
ΠΩΛΗΣΗ ΔΑΝΕΙΩΝ
H πώληση δανείων είναι μια από τις λύσεις που προσφέρει το νομικό πλαίσιο. Πιστεύω πως μέσα από τη συνεργασία με την APS μπορούμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις, για να είναι περισσότερο προσβάσιμα τα χαρτοφυλάκια κόκκινων δανείων σε διεθνείς επενδυτές και ταμεία.
Κατ’ ακρίβειαν, σε χώρες του εξωτερικού που αντιμετώπιζαν παρόμοια προβλήματα, όσον αφορά στις ΜΕΧ, όπως για παράδειγμα Ιταλία, Ισπανία και Ιρλανδία, η πώληση δανείων μέσω εταιρειών διαχείρισης προβληματικών χαρτοφυλακίων απετέλεσε βασικό εργαλείο της μείωσης των ΜΕΧ.
ΠΕΛΑΤΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Τα τελευταία οικονομικά αποτελέσματα, που ανακοίνωσε η Ελληνική Τράπεζα, δείχνουν ότι κατάφερε να διατηρήσει την καταθετική της βάση, παρά το γεγονός ότι διαθέτει το χαμηλότερο κόστος καταθέσεων στην Κύπρο. Πώς έγινε αυτό εφικτό;
Παρά το χαμηλότερο κόστος καταθέσεων, εντούτοις, καταφέραμε να διατηρήσουμε την καταθετική μας βάση χάρη στην εμπιστοσύνη που επιδεικνύουν οι καταθέτες μας στη σταθερότητα και ευρωστία της Τράπεζας.
Το γεγονός ότι η Ελληνική Τράπεζα κατόρθωσε να αποφύγει το bail in, τον Μάρτιο του 2013, ισχυροποίησε τη φήμη της και κέρδισε ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη του κόσμου. Έρευνες μας δείχνουν πρώτους σε αξιοπιστία. Οι συμπολίτες μας, οι πελάτες, οι επιχειρήσεις, ο απλός κόσμος, αλλά κυρίως η νεολαία, επιλέγουν την Ελληνική Τράπεζα!
Θεωρώ πως η ισχυρή κεφαλαιακή μας βάση, η πελατοκεντρική μας προσέγγιση και η πρωτοπορία μας σε θέματα τεχνολογίας είναι τα στοιχεία που κέρδισαν τους πελάτες μας, καθώς και η προσήλωσή μας στην ενίσχυση της εταιρικής διακυβέρνησης σε συνθήκες πλήρους διαφάνειας, τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
ΙΣΧΥΡΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ
Πώς κατάφερε η Ελληνική Τράπεζα να διατηρήσει την ισχυρή κεφαλαιακή της θέση, τη στιγμή που κατεγράφησαν αυξημένες προβλέψεις και ζημιές στα οικονομικά της αποτελέσματα;
Είναι γεγονός πως παρά τη ζημιά, οι κεφαλαιακοί δείκτες του Ομίλου παραμένουν ισχυροί και σταθερά σε υψηλότερα επίπεδα από τις ελάχιστες απαιτήσεις των Εποπτικών Αρχών. Κατά την 31η Μαρτίου 2017, ο Δείκτης Κεφαλαίου Κοινών Μετοχών της Κατηγορίας 1 (CET 1) βρισκόταν στο 13,71%, υπερβαίνοντας τις ελάχιστες κανονιστικές απαιτήσεις του 9,25% για το 2017. Επιπλέον, ο Δείκτης Κεφαλαιακής Επάρκειας του Ομίλου διαμορφώθηκε στο 17,24%, ξεπερνώντας τις ελάχιστες απαιτήσεις του 12,75%.
Παρά τις ζημιές, η αποτελεσματική διαχείριση του ισολογισμού μέσω της μείωσης των προβληματικών δανείων και της ενίσχυσης των προβλέψεων είχε ως αποτέλεσμα τη συνεχιζόμενη μείωση των σταθμισμένων σε κίνδυνο στοιχείων του ενεργητικού, με επακόλουθο τη διατήρηση των κεφαλαιακών δεικτών σε υψηλά επίπεδα.
ΠΛΕΟΝΑΖΟΥΣΑ ΡΕΥΣΤΟΤΗΤΑ
Με ποιο τρόπο η Ελληνική Τράπεζα θα διοχετεύσει στην αγορά την πλεονάζουσα ρευστότητα που διαθέτει, τη στιγμή που δεν υπάρχει μεγάλη ζήτηση για νέα δάνεια;
Καταφέραμε να διοχετεύσουμε μέρος της πλεονάζουσας ρευστότητάς μας σε νέο δανεισμό, χορηγώντας €354 εκατ. νέα δάνεια το 2016, στηρίζοντας έμπρακτα τις φερέγγυες επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Ως αποτέλεσμα, σήμερα, το μερίδιο στην αγορά διαμορφώθηκε στο 7.4% έναντι 7% στην αρχή του χρόνου.
Το γεγονός ότι η ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας κινείται σταθερά σε ρυθμούς πέραν του 2.6% είναι σίγουρα θετικό. Η ανάπτυξη της οικονομίας και της τράπεζας πάνε μαζί, μιας και η ανάπτυξη της οικονομίας θα επέλθει μέσα από τη χρηματοδότηση που θα προσφέρει ο τραπεζικός τομέας. Συνεχίζουμε να επικεντρωνόμαστε στη λιανική πίστη και αναζητούμε αυτές τις ευκαιρίες, για να χρηματοδοτήσουμε την ανάπτυξη, επενδύοντας σε πυλώνες της οικονομίας, όπως ο τουρισμός, η ναυτιλία και η τεχνολογία και σε επιχειρήσεις με εξωστρεφή χαρακτήρα.
Το γεγονός ότι εξακολουθούμε να διαθέτουμε πλεονάζουσα ρευστότητα μας καθιστά ευέλικτους και έτοιμους να ανταποκριθούμε και σε νέες ευκαιρίες που μπορεί να προκύψουν.
ΑΠΟΚΤΗΣΗ ΔΑΝΕΙΑΚΩΝ ΧΑΡΤΟΦΥΛΑΚΙΩΝ
Εξετάζετε το ενδεχόμενο εξαγοράς άλλου τραπεζικού ιδρύματος της Κύπρου;
Το σημαντικό που πρέπει να παραδεχθούμε, είναι ότι στην Κύπρο έχουμε ένα τραπεζικό σύστημα με δυσανάλογο αριθμό χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και πρέπει να γίνει κάποια συγκεντροποίηση.
Αρκεί να αναφέρω ότι, βάσει έκθεσης της ΕΚΤ, το σύστημά μας κατατάσσεται δεύτερο στην Ευρωζώνη, όσον αφορά στην αναλογία πελατών ανά τραπεζικό υπάλληλο, με 77 πελάτες ανά τραπεζικό υπάλληλο, ενώ ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι 166. Επίσης, το τραπεζικό μας σύστημα κατατάσσεται τρίτο στην Ευρωζώνη σε σχέση με την αναλογία πελατών ανά τραπεζικό ίδρυμα με 15.000 πελάτες ανά τραπεζικό ίδρυμα, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 60.000.
Την ίδια ώρα, το εποπτικό σύστημα δημιουργεί τραπεζικά ιδρύματα δύο ταχυτήτων με άνιση εποπτική διαχείριση και ανταγωνισμό, ο οποίος οδηγεί στη χαλάρωση των κριτηρίων δανεισμού.
Το γεγονός ότι υπάρχουν πολλές τράπεζες στην Κύπρο δημιουργεί σίγουρα ευκαιρίες συγχωνεύσεων και εξαγορών. Μας ενδιαφέρει να εξετάσουμε ευκαιρίες απόκτησης δανειακών χαρτοφυλακίων και μελετάμε προσεκτικά όλες τις ευκαιρίες, οι οποίες προκύπτουν κατά καιρούς. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι θα προχωρήσουμε με οποιαδήποτε εξαγορά χωρίς αυτή να είναι προς το συμφέρον της Τράπεζας και να δημιουργεί αξία στους μετόχους μας.
ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ
Είναι στα σχέδιά σας η επέκταση στο εξωτερικό; Θα σας ενδιέφερε η επαναδραστηριοποίηση στην ελλαδική αγορά;
Προτεραιότητα της διοίκησης και του διοικητικού συμβουλίου είναι η εξυγίανση του ισολογισμού της τράπεζας, η ενίσχυση της κερδοφορίας και η ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας, για να είμαστε σε θέση στο μέλλον να εξετάσουμε αυτό το ενδεχόμενο, αν εμφανιστεί κάποια ευκαιρία. Ωστόσο, όπως σας έχω αναφέρει, δεν αποτελεί προτεραιότητα για την τράπεζα.
ΣΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΠΡΟΕΔΡΟΥ
Μετά την παραίτηση της Ειρένας Γεωργιάδου από την Προεδρία να αναμένουμε να δούμε ξένο Πρόεδρο στο πηδάλιο του Ομίλου;
Η Ειρένα Γεωργιάδου επιτέλεσε πολύ σημαντικό έργο στην Προεδρία του Ομίλου τα τελευταία 3 χρόνια και την ευχαριστώ ιδιαιτέρως γι’ αυτό. Το Διοικητικό Συμβούλιο φυσικά και δεν μένει άπραγο. Έχουμε θέσει άμεσα σε λειτουργία τους ανάλογους μηχανισμούς και ήδη ο Δρ Ευριπίδης Πολυκάρπου ανέλαβε καθήκοντα προσωρινού Προέδρου.
Ταυτόχρονα, έχουμε αναθέσει σε εξειδικευμένο οίκο να ξεκινήσει τη διαδικασία για την εξεύρεση του κατάλληλου ατόμου που θα αναλάβει το πηδάλιο της Ελληνικής Τράπεζας και εν καιρώ θα προβούμε στις ανάλογες ανακοινώσεις.
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ
H Eλληνική Τράπεζα ήταν η σημαντικότερη πρόκληση που αναλάβατε μέχρι στιγμής στην καριέρα σας; Θεωρείτε ρίσκο την ανάληψη τής εκτελεστικής διεύθυνσης από μέρους σας;
Πριν αναλάβω το πόστο του Ανώτατου Εκτελεστικού Διευθυντή, βρισκόμουν στο Διοικητικό Συμβούλιο της Τράπεζας, συνεπώς, γνώριζα πολύ καλά τόσο τις σημαντικές προκλήσεις, όσο και το ρίσκο αλλά και τις ευθύνες που εμπεριέχει μια τέτοια θέση.
Παρ’ όλα αυτά ανέλαβα τη θέση, θέτοντας ως κύριους στόχους την εξυγίανση του ισολογισμού της Τράπεζας, την επιστροφή στην κερδοφορία, την απλοποίηση των συστημάτων και των διαδικασιών της Τράπεζας, καθώς και την τεχνολογική αναβάθμισή της, προς όφελος των πελατών μας. Αντιλαμβάνομαι ότι οι προκλήσεις είναι μεγάλες, όμως, με τη βοήθεια και τη σκληρή δουλειά των συνεργατών μου και του προσωπικού της Τράπεζας, τους οποίους εμπιστεύομαι και τιμώ, είμαι σίγουρος ότι θα τα καταφέρουμε. Η κάθε πρόκληση είναι η πιο σημαντική μέχρι την επόμενη.
WHO IS WHO
Γεννήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 1969. Αποφοίτησε από την Αγγλική Σχολή στη Λευκωσία και σπούδασε Χημική Μηχανική (B.A., M.Eng.) στο Πανεπιστήμιο του Cambridge στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είναι Συνεταίρος της Point Nine Ltd, την οποία συνίδρυσε το 2008. Η Point Nine Ltd προσφέρει υποστηρικτικές υπηρεσίες και χρηματοοικονομικά λογισμικά προγράμματα σε χρηματοοικονομικά ιδρύματα στην Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Μεταξύ του 1994 και 2008, εργάστηκε στο Λονδίνο. Ήταν Διευθύνων Σύμβουλος, Ομάδα Δομημένων Συναλλαγών στη Mizuho International plc από τον Μάιο 2003 μέχρι τον Μάρτιο 2008, όπου και δημιούργησε και διηύθυνε την ομάδα για τη δόμηση και τη συναλλαγή πιστωτικών, επιτοκιακών και συναλλαγματικών παραγώγων. Μεταξύ Ιουνίου 1997 και Μαΐου 2008, ήταν Διευθύνων Σύμβουλος, Ομάδα Πιστωτικών Παραγώγων στην ING Barings. Μεταξύ Σεπτεμβρίου 1996 και Ιουνίου 1997, ήταν Αντιπρόεδρος, Ομάδα Δομημένων Προϊόντων στη Chase Manhattan. Ξεκίνησε την καριέρα του τον Ιανουάριο 1994 στην ING Barings. Διορίστηκε Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Τράπεζας στις 24 Δεκεμβρίου 2013. Διετέλεσε Πρόεδρος της Επιτροπής Διαχείρισης Κινδύνων και Μέλος της Επιτροπής Διορισμών / Εσωτερικής Διακυβέρνησης του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας.