ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΛΟΥΙΖΑΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΙΔΟΥ-ΖΑΝΝΕΤΟΥ*
Σοκάρει και ταυτόχρονα εξοργίζει η αποκάλυψη της επιτρόπου Νομοθεσίας κας Λουίζας Χριστοδουλίδου Ζαννέτου ότι εν έτει 2023 οι περισσότερες καταγγελίες σε θέματα έμφυλων διακρίσεων που δέχεται η Επιτροπή τής οποίας προεδρεύει, αφορούν περιστατικά απόλυσης λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας. Επιπλέον, εξοργίζει το γεγονός ότι συνεχίζουν να παρατηρούνται περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης ή παρενόχλησης στον χώρο εργασίας με πολλά από αυτά να μην αποκαλύπτονται.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό Economy Today με αφορμή την επέτειο της 8ης Μαρτίου, η επίτροπος Νομοθεσίας καταθέτει τις απόψεις της για τα θέματα Ισότητας των Φύλων αλλά και τις εισηγήσεις της για το πού θα πρέπει να εστιάσει η νέα κυβέρνηση υπογραμμίζοντας ότι τα θέματα αυτά «θα πρέπει να είναι προτεραιότητα σε μια δημοκρατική κοινωνία».
Παρόλο που η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι αυξημένη, η συζήτηση για την Ισότητα των Φύλων παραμένει ακόμα ανοικτή και το φαινόμενο της γυάλινης οροφής εξακολουθεί να υφίσταται. Ποιες είναι οι δικές σας διαπιστώσεις;
Οι γυναίκες διαχρονικά βρίσκονται σε δυσμενέστερη θέση από τους άντρες, εξαιτίας του φύλου τους και αυτό επειδή η Ισότητα των Φύλων είναι κατά κύριο λόγο ζήτημα ισχύος. Πρακτικές διακρίσεων και πατριαρχίας παλαιότερων εποχών μέχρι σήμερα, έχουν δημιουργήσει μεγάλο χάσμα ισχύος μεταξύ των φύλων στις οικονομίες, στα πολιτικά συστήματα, στην κοινωνία και τα ποσοστά αποδεικνύουν ακριβώς αυτό. Οι γυναίκες είναι ακόμα κάπως αποκλεισμένες από τις κορυφαίες κυβερνητικές, βουλευτικές θέσεις και τα διοικητικά συμβούλια εταιρειών. Η πολιτική εκπροσώπηση όπως επίσης και η εκπροσώπηση των γυναικών στις ανώτερες θέσεις εργασίας, είναι ίσως η πιο ξεκάθαρη ένδειξη του χάσματος ισχύος μεταξύ των φύλων. Οι άντρες υπερέχουν αριθμητικά καθώς είναι κατά μέσο όρο τριπλάσιοι στα κοινοβούλια σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, η παρουσία γυναικών είναι στενά συνδεδεμένη με την Καινοτομία και την επένδυση στην υγεία και την εκπαίδευση. Δεν αποτελεί σύμπτωση ότι οι κυβερνήσεις που αναθεωρούν την οικονομική επιτυχία με συμπερίληψη της ευημερίας και της βιωσιμότητας, έχουν επικεφαλής γυναίκες.
Η κυριότερη πρόκληση παραμένει η συνεχής προσπάθεια αλλαγής κουλτούρας, πάταξης των στερεότυπων, διαρκούς εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα για απαλλαγή των παγιωμένων νοοτροπιών που στέκονται εμπόδιο στην κατάκτηση από τις γυναίκες του δικαιωματικά ίσου ρόλου τους στις κοινωνικές και οικονομικές θέσεις του τόπου. Επίσης τρόποι και δομές στήριξης όλων των γυναικών αυτών στο να μπορούν να υποστηρίξουν και να συμφιλιώσουν τις αυξημένες απαιτήσεις τέτοιων θέσεων με το υπόλοιπο φάσμα της ζωής τους.
Τέλος, είναι σημαντικό να δίνονται κίνητρα σε επιχειρήσεις για καλές πρακτικές που υιοθετούν, οι οποίες διευκολύνουν τις γυναίκες εργαζόμενες. Ένα παράδειγμα κινήτρων σε επιχειρήσεις είναι η πιστοποίηση εταιρειών για πολιτικές που διασφαλίζουν στο προσωπικό τους συνθήκες ισότητας των φύλων, ισότητας ευκαιριών ανέλιξης, συμφιλίωσης επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής και ειδικότερα την αρχή της ίσης αμοιβής μεταξύ ανδρών και γυναικών για ίδια εργασία ή εργασία ίσης αξίας από τον Εθνικό Φορέα Πιστοποίησης Επιχειρήσεων για την Εφαρμογή Καλών Πρακτικών για την Ισότητα των Φύλων στο Εργασιακό Περιβάλλον. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι καλές πρακτικές για την ισότητα των φύλων δεν έχουν θετικά αποτελέσματα μόνο για τις γυναίκες αλλά και για τα δύο φύλα.
Ως επίτροπος Νομοθεσίας αλλά και ως πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, με ποιο τρόπο θα επιδιώξετε να συμβάλλετε στην αλλαγή κουλτούρας και στην πάταξη των στερεότυπων σε ό,τι αφορά τα θέματα Ισότητας των Φύλων;
Ως επίτροπος Νομοθεσίας αλλά και ως πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, μπορώ να προτείνω στα αρμόδια υπουργεία, εισηγήσεις για τον εκσυγχρονισμό του νομοθετικού μας πλαισίου, παρακολουθώντας πάντοτε τις νομοθεσίες αλλά και καλές πρακτικές άλλων ευρωπαϊκών χωρών και πάντοτε, εντός της νομιμότητας και τήρησης της Αρχής της Ισότητας.
Η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση, μέσα από δράσεις όπως Φόρουμ, σεμινάρια, ενημερωτικές εκδόσεις, στοχεύει στην πληροφόρηση των εργαζομένων, των εργοδοτών, των φοιτητών αλλά και στο σύνολο της κοινωνίας για το χάσμα αμοιβών ανδρών και γυναικών στην απασχόληση και στην επαγγελματική εκπαίδευση. Βασική επιδίωξή της είναι να μπορέσει να συνεισφέρει στον καθορισμό ή την αναθεώρηση της εθνικής πολιτικής αναφορικά με τα ζητήματα έμφυλης Ισότητας μέσω εισηγήσεων και συστάσεων προς το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, την παρακολούθηση και περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας της εφαρμογής της νομοθεσίας από την αρμόδια αρχή του υπουργείου, την εξαγωγή πολύτιμων συμπερασμάτων μέσα από έρευνες και στατιστικά στοιχεία, την παροχή συμβουλών σε κάθε ενδιαφερόμενο για θέματα έμφυλης Ισότητας και γενικότερα να συμβάλλει στην εξάλειψη διακρίσεων και ανισοτήτων στον εργασιακό χώρο. Στόχος της Επιτροπής είναι, μέσα από μια διαρκή προσπάθεια, να εδραιωθεί μια εργασιακή κουλτούρα απαλλαγμένη από άμεσες και έμμεσες διακρίσεις και αυτό να αποτυπώνεται στην εθνική πολιτική αλλά και στις συλλογικές συμβάσεις κατ’ επέκταση.
Παρά τις συνεχείς διακηρύξεις συνεχίζουμε να έχουμε μικρότερη συμμετοχή σε αριθμό γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων και στην πολιτική. Πού το αποδίδετε;
Περισσότεροι από τους μισούς φοιτητές (59%) που αποφοιτούν από Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Ευρώπης είναι γυναίκες. Τα προσόντα και ταλέντα των γυναικών επί του παρόντος δεν αξιοποιούνται σε επίπεδο λήψεως αποφάσεων, ιδίως σε κορυφαίο επίπεδο. Η αλλαγή είναι αναγκαία τόσο στον πολιτικό όσο και στον επιχειρηματικό τομέα, για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης, την καταπολέμηση της τρέχουσας οικονομικής κρίσης και για τη δημιουργία ενός βιώσιμου μέλλοντος στο οποίο όλα τα προσόντα και ταλέντα να αξιοποιούνται πλήρως και όλες οι φωνές/απόψεις να ακούγονται όταν λαμβάνονται αποφάσεις που διαμορφώνουν το μέλλον της Ευρώπης.
ΕΜΦΥΛΕΣ ΔΙΑΚΡΙΣΕΙΣ
Ποιες είναι οι περισσότερες καταγγελίες που έχετε δεχθεί ως Επιτροπή σε ό,τι αφορά τις έμφυλες διακρίσεις;
Οι περισσότερες καταγγελίες που δεχόμαστε αφορούν δυστυχώς περιστατικά απόλυσης λόγω εγκυμοσύνης ή μητρότητας. Πραγματικά είναι πολύ λυπηρό το γεγονός ότι εν έτει 2023, η προστασία της μητρότητας, η οποία είναι και νομοθετικά κατοχυρωμένη, δεν γίνεται σεβαστή από όλους τους εργοδότες. Ο περί Προστασίας της Μητρότητας Νόμος του 1997 (Ν. 100(I)/1997) απαγορεύει ρητά τον τερματισμό απασχόλησης εγκυμονούσας ή εργαζόμενης μητέρας για λόγους που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη της ή την ιδιότητά της ως μητέρα.
Υπάρχουν βέβαια και καταγγελίες για περιστατικά
σεξουαλικής παρενόχλησης ή παρενόχλησης στον χώρο της εργασίας τα οποία μετά από την πρέπουσα διερεύνηση από το Τμήμα Εργασίας και το σχετικό του πόρισμα, οδηγήθηκαν ενώπιον του Δικαστηρίου Εργατικών Διαφορών και μάλιστα με νομική αρωγή που ενέκρινε στο θύμα η Επιτροπή μας. Γι’ αυτό η Επιτροπή μας διαρκώς προβληματίζεται για τα θέματα αυτά και πρόσφατα, μέσω ερωτηματολογίου που κυκλοφόρησε με δείγμα 800 ατόμων, έφερε στο φως αρκετά θέματα όπως για παράδειγμα ότι το 86 τα εκατό που δέχονται παρενόχληση δεν το καταγγέλλουν και επίσης ότι 9/10 εργαζόμενους/ες και το σύνολο των εργοδοτών αναγνωρίζουν την ύπαρξη έμφυλης ανισότητας στην Κύπρο. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να δει αναλυτικά την πιο πάνω έρευνα στην ιστοσελίδα της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση.
ΣΤΗΝ ΑΓΑΠΗΜΕΝΗ ΜΟΥ ΖΕΤΑ…
Η 8η Μαρτίου είναι μέρα μνήμης και τιμής στους αγώνες που δόθηκαν για τα δικαιώματα των γυναικών. Σε ποια γυναίκα/γυναίκες θα αφιερώνατε τη μέρα αυτή και γιατί;
Προσωπικά, θα αφιέρωνα την ημέρα αυτή στην πολυαγαπημένη μου συνεργάτιδα και φίλη, την αείμνηστη υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, κα Ζέτα Αιμιλιανίδου, η οποία είχε ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα Iσότητας και αγωνιζόταν συνεχώς για την πάταξη των ανισοτήτων και αποτελεί για μένα πρότυπο γυναίκας επαγγελματία και συγχρόνως ανθρώπου.
Ποιο μήνυμα θέλετε να στείλετε στη νέα κυβέρνηση σε ό,τι αφορά το θέμα της Ισότητας, της καταπολέμησης των διακρίσεων και της προάσπισης των δικαιωμάτων των γυναικών;
Ο αγώνας για ουσιαστική συμμετοχή και εκπροσώπηση των γυναικών αλλά και των ανδρών σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και εργατικής δραστηριότητας, θα πρέπει να είναι κομμάτι της καθημερινής προσπάθειας της κυβέρνησης και σίγουρα δεν τελειώνει σε μια ημέρα. Η δε πρόοδος στα θέματα αυτά αντανακλά το επίπεδο κάθε χώρας και κοινωνίας που θέλει να οδεύει μπροστά και να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Συνεπώς, το θέμα της Ισότητας πρέπει να είναι προτεραιότητα σε μια δημοκρατική κοινωνία και πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι οι πρακτικές Ισότητας που υιοθετούνται δεν βοηθούν μόνο το ένα φύλο, δηλαδή τις γυναίκες αλλά ενδυναμώνουν και δημιουργούν συνθήκες ίσων ευκαιριών και ίσης μεταχείρισης μεταξύ των εργοδοτουμένων, ανεξαρτήτως φύλου.
Η νέα κυβέρνηση έχει τώρα κάθε ευκαιρία να αφήσει το δικό της ξεχωριστό στίγμα με το να επιλέξει άξιες και ικανές γυναίκες που ενδιαφέρονται να προσφέρουν στο κυβερνητικό έργο και να τις αξιοποιήσει σε καίρια πόστα λήψης αποφάσεων, όχι μόνο γιατί είναι γυναίκες, αλλά για αυτό που μπορούν να προσφέρουν στον τόπο μας. Πολλή δε σημασία και έμφαση πρέπει να δοθεί στην εκπαίδευση όχι μόνο από νεαρή ηλικία αλλά και μετέπειτα για να δημιουργηθεί και εμπεδωθεί η κουλτούρα της Ισότητας των δύο φύλων.
Γυναίκα με μια λέξη…
Σούπερ- ηρωίδα
WhoisWho
Η Λουίζα Χριστοδουλίδου Ζαννέτου γεννήθηκε στη Λευκωσία. Αποφοίτησε με άριστα από το Γυμνάσιο Κύκκου Β’, το 1982. Σπούδασε νομικά στο Λονδίνο και κατέχει δίπλωμα L.L.B από το Queen Mary College, University of London και ακολούθως απέκτησε τον τίτλο του Barrister at Law από το Middle Temple, επίσης του Λονδίνου. Εργάστηκε σε δικηγορικά γραφεία του ιδιωτικού τομέα μέχρι το 1990 που εργοδοτήθηκε στη Νομική Υπηρεσία της Δημοκρατίας, αρχικά, ως δικηγόρος της Δημοκρατίας και από το 2014 ως εισαγγελέα της Δημοκρατίας. Τον Οκτώβριο του 2019, διορίστηκε από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας στη θέση της επιτρόπου Νομοθεσίας και ασχολείται είτε αυτεπάγγελτα είτε κατόπιν οδηγιών του προέδρου της Δημοκρατίας ή/και του Υπουργικού Συμβουλίου, με υποβολή εισηγήσεων για οτιδήποτε θέμα αφορά το κυπριακό νομοθετικό πλαίσιο και ιδίως, τον εκσυγχρονισμό, την απλοποίηση, τη συμπλήρωση, την ενοποίηση, την κωδικοποίηση και αναθεώρηση της νομοθεσίας. Επίσης, παρακολουθεί αριθμό διεθνών συμβάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων με κατάθεση των περιοδικών εκθέσεων και έχει αρμοδιότητα υποβολής επισημάνσεων προς το Υπουργικό Συμβούλιο για τις υποχρεώσεις που προβλέπονται σε νόμους. Είναι, επίσης, ο επίσημος φορέας μετάφρασης των νόμων. Είναι από το 2015 πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας των Φύλων στην Εργασία και στην Εκπαίδευση (διορισμός από την υπουργό Εργασίας Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων).
*ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ