«Η ένταση και ο ρυθμός μεταστροφής καταναλωτών σε νεοτράπεζες πρέπει να προβληματίζει τις παραδοσιακές τράπεζες και ο ταχύς ψηφιακός μετασχηματισμός τους να θεωρείται αναγκαίος και μονόδρομος». Tην πιο πάνω άποψη εκφράζει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Economy Today ο CEO του Ομίλου MAP S.Platis Δημήτρης Ταξιτάρης προσθέτοντας παράλληλα πως «η δανειακή σχέση, αλλά και κυρίως η εμπιστοσύνη, αποτελούν βασικά πλεονεκτήματα των παραδοσιακών τραπεζών».
Κληθείς να σχολιάσει πως οι νεοτράπεζες, οι γνωστές FinTech συμβάλλουν στη βελτίωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος της χώρας σημειώνει ότι «ο ανταγωνισμός με τις παραδοσιακές τράπεζες, αλλά και μεταξύ των διαφόρων νεοτραπεζών, δημιουργεί ένα εξαιρετικά δυναμικό, ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον». Αναφέρεται ακόμα στα οφέλη που προκύπτουν για τη χώρα από τη δραστηριότητα FinTech υποδεικνύοντας ταυτόχρονα τη σημασία του αποτελεσματικού εποπτικού ελέγχου κατά τη διεξαγωγή των εργασιών τους.
Τι είναι ακριβώς οι FinTech εταιρείες και ποιες οι βασικές τους διαφορές με τις τράπεζες;
Ο όρος FinTech προέρχεται από τον όρο financial technology και αναφέρεται στην ενσωμάτωση και χρήση της τεχνολογίας στις εργασίες εταιρειών του χρηματοοικονομικού τομέα, κυρίως για την παροχή χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και προϊόντων σε καταναλωτές. Πέραν τούτου, η χρήση της τεχνολογίας μπορεί ταυτόχρονα και συνήθως καλύπτει ένα ευρύ φάσμα των εργασιών τέτοιων εταιρειών όπως η διεκπεραίωση εσωτερικών τους λειτουργιών και η συμμόρφωσή τους με ρυθμιστικές τους υποχρεώσεις.
Η τεχνολογία παρέχει πολλαπλά οφέλη και πλεονεκτήματα στις εταιρείες που τη χρησιμοποιούν, όπως χαμηλότερο συγκριτικά επιχειρησιακό κόστος, περιλαμβανομένων και εργατικών, χαμηλότερο επιχειρησιακό κίνδυνο, επιτρέπει ταχύτερη, φθηνότερη και αποτελεσματικότερη παροχή υπηρεσιών και ολοκλήρωση διαδικασιών, μειώνει τα λάθη από τον ανθρώπινο παράγοντα, διευκολύνει την πρόσβαση σε περισσότερους και πιο διαφοροποιημένους καταναλωτές σε περισσότερες γεωγραφίες και γλώσσες και γενικά αυξάνει τις προοπτικές πωλήσεων. Ιδιαίτερα η δυνατότητα ανέπαφης παροχής υπηρεσιών, που παρέχει η τεχνολογία, υποστήριξε την ταχύτερη ανάπτυξή της και επιτάχυνε τη διείσδυσή της στον χρηματοοικονομικό τομέα κατά τα δύο έτη του κορωνοϊού.
Παράλληλα, η χρήση της τεχνολογίας προϋποθέτει κατανόηση, γνώση χειρισμού, δυνατότητες συντήρησης και επικαιροποίησης, ισχυρή υποδομή υποστήριξης σε εξοπλισμό και ανθρώπινο δυναμικό, εφαρμογή με ορθό και έννομο τρόπο και διασφάλιση των πληροφοριών και ειδικά των προσωπικών δεδομένων. Εξ ου και όλες οι εταιρείες FinTech διαθέτουν αυξημένο αριθμό προσωπικού ειδικευμένου σε θέματα πληροφορικής, επενδύσεις σε εξοπλισμό και λαμβάνουν και υπηρεσίες υποστήριξης για πρόσβαση σε υπολογιστικό νέφος και άλλως πώς.
Εταιρείες FinTech είναι τα ιδρύματα πληρωμών και ηλεκτρονικού χρήματος τα οποία είναι αδειοδοτημένα στη χώρα μας από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου (ΚΤΚ) και δύνανται να παρέχουν μεταξύ άλλων υπηρεσίες πληρωμών σε διάφορα νομίσματα, μεταφορών από και προς λογαριασμούς, εκτέλεσης πληρωμών ή άμεσων χρεώσεων με κάρτες ή συσκευές και έκδοσης ηλεκτρονικού χρήματος. Παρόλο που τα ιδρύματα αυτά δεν είναι τράπεζες, όπως γίνεται αντιληπτό παρέχουν πλέον κάποιες υπηρεσίες τις οποίες παραδοσιακά παρείχαν οι τράπεζες και έτσι έχει επικρατήσει να ονομάζονται και ψηφιακές τράπεζες ή «νεοτράπεζες».
Σημειώνεται ότι εταιρείες FinTech μπορεί να είναι και άλλες εταιρείες του χρηματοοικονομικού τομέα που βασίζονται στην τεχνολογία όπως αυτές που παρέχουν επενδυτικές υπηρεσίες, δανεισμό από ένα πρόσωπο σε άλλο (και όχι μέσω τράπεζας, peer to peer lending) αλλά και εταιρείες ρυθμιστικής τεχνολογίας (regulatory technology ή RegTech – υποσύνολο των FinTech), η οποία χρησιμοποιείται για αυτοματοποιημένη πλήρωση των ρυθμιστικών υποχρεώσεων εποπτευόμενων εταιρειών του ίδιου τομέα.
Κάποιες μάλιστα από τις εταιρείες αυτές οι οποίες έχουν αποκτήσει κρίσιμο μέγεθος διεθνώς, έχουν κινηθεί είτε προς την κατεύθυνση τού να αιτηθούν κανονική τραπεζική άδεια, είτε προς την κατεύθυνση της ενσωμάτωσης διαφόρων αδειών κάτω από την ίδια εμπορική επωνυμία, με σκοπό τη διεύρυνση των υπηρεσιών και προϊόντων τους και την απόκτηση μεγαλύτερου μεριδίου αγοράς ως ανταπόκριση στις ανάγκες και στη ζήτηση των καταναλωτών.
Τράπεζες VS FINTECH;
Τράπεζες και FinTech μπορούν να είναι σύμμαχοι ή κατεξοχήν ανταγωνιστές;
Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι πολυεπίπεδη. Πρώτα από όλα οι νεοτράπεζες χρειάζονται τις τράπεζες για να διατηρούν λογαριασμούς, εταιρικούς αλλά και για να κρατούν κεφάλαια πελατών. Συνεπώς οι νεοτράπεζες πρέπει να συνεργάζονται και να είναι οι ίδιες πελάτες κάποιας τράπεζας τουλάχιστον. Στον αντίποδα, οι νεοτράπεζες ουσιαστικά παρέχουν κάποιες υπηρεσίες τις οποίες παρέχουν και οι παραδοσιακές τράπεζες π.χ. μεταφορές κεφαλαίων, πληρωμές και παροχή καρτών και υπό αυτή την έννοια αποτελούν ανταγωνισμό για τις τράπεζες.
Παρόλα αυτά, δεν είναι απαραίτητο οι νεοτράπεζες να ανταγωνίζονται με τράπεζες με τις οποίες την ίδια στιγμή συνεργάζονται. Ειδικά στην Κύπρο, πολλές νεοτράπεζες ιδρύονται με σκοπό τη δραστηριοποίηση σε ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ) μέσω του ευρωπαϊκού διαβατηρίου που απολαμβάνουν λόγω των όρων της άδειας τους από την ΚΤΚ και συνεπώς οι πιθανοί πελάτες τους βρίσκονται ως επί το πλείστον εκτός Κύπρου. Σε άλλες περιπτώσεις, οι νεοτράπεζες είναι σε θέση να εξυπηρετούν είδη πελατών που οι παραδοσιακές τράπεζες δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν, είτε λόγω αδυναμίας συστημάτων, είτε λόγω προφίλ κινδύνου που δεν συνάδει με τη στρατηγική τους. Τέτοιοι πελάτες είναι και πολλές επιχειρήσεις παροχής επενδυτικών υπηρεσιών, οι οποίες εποπτεύονται και οι ίδιες από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Κύπρου. Υπό αυτή την έννοια, οι νεοτράπεζες συμπληρώνουν ένα κενό στην αγορά που οι παραδοσιακές τράπεζες δεν θα ήταν σε θέση να καλύψουν και ολοκληρώνουν το χρηματοοικονομικό οικοσύστημα της χώρας.
Σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο τώρα, οι παραδοσιακές τράπεζες φαίνεται να διατηρούν τη βασική χρηματοοικονομική σχέση με τους πελάτες αλλά να χάνουν έδαφος τα τελευταία έτη προς όφελος των νεοτραπεζών. Η στροφή προς νεοτράπεζες έχει επιταχυνθεί εσχάτως, όπως φαίνεται από σχετικές έρευνες, σε διάφορες ηλικιακές ομάδες και γεωγραφικές περιοχές και έχει υποστηριχθεί από τη διετή πανδημία και τη διείσδυση και χρήση κινητών στον πληθυσμό παγκοσμίως και ειδικά σε νεότερες ηλικίες. Η δανειακή σχέση, αλλά και κυρίως η εμπιστοσύνη, αποτελούν βασικά πλεονεκτήματα των παραδοσιακών τραπεζών. Η ένταση και ο ρυθμός μεταστροφής καταναλωτών σε νεοτράπεζες πρέπει να προβληματίζει τις παραδοσιακές τράπεζες και ο ταχύς ψηφιακός μετασχηματισμός τους να θεωρείται αναγκαίος και μονόδρομος.
Με ποιο τρόπο οι FinTech μπορούν να συμβάλουν στη διαμόρφωση και στη βελτίωση του χρηματοπιστωτικού συστήματος;
Ο ανταγωνισμός με τις παραδοσιακές τράπεζες, αλλά και μεταξύ των διαφόρων νεοτραπεζών, δημιουργεί ένα εξαιρετικά δυναμικό, ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον όπου οι διάφοροι παίκτες ανταγωνίζονται για μερίδια αγοράς διεθνώς, μέσω αφενός της διεύρυνσης του φάσματος υπηρεσιών και προϊόντων και αφετέρου της μείωσης των χρεώσεων συναλλαγών και άλλων υπηρεσιών. Η πίεση που ασκούν οι νεοτράπεζες στο παραδοσιακό τραπεζικό σύστημα έχει υποχρεώσει τις τράπεζες να επιταχύνουν τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό, να γίνουν πιο αποτελεσματικές, να αυξήσουν το φάσμα υπηρεσιών και τα κανάλια επικοινωνίας με τους καταναλωτές και να μειώσουν τις χρεώσεις τους σταδιακά, παρόλο που ακόμα διατηρούνται κάποιες αγκυλώσεις σε ορισμένες αγορές οι οποίες αποτρέπουν συνθήκες πλήρους ανταγωνισμού. Το περιβάλλον αυτό ωθεί επίσης περαιτέρω το καταναλωτικό κοινό όλων των ηλικιών στη χρήση ψηφιακών καναλιών για συναλλαγές, σε αντίθεση με τη χρήση των παραδοσιακών καταστημάτων και ταμείων των τραπεζών.
Η υποστήριξη που παρέχουν οι νεοτράπεζες στον υπόλοιπο χρηματοοικονομικό τομέα της χώρας μας είναι επίσης κρίσιμης σημασίας. Παράδειγμα τούτου αποτελεί και η JCC Payment Systems Ltd, η οποία ιδρύθηκε από παραδοσιακές τράπεζες και εξυπηρετεί εδώ και πολλά έτη τις ίδιες τις τράπεζες και πολλούς κρατικούς και ημικρατικούς οργανισμούς με χρεώσεις καρτών μέσω συσκευών της, αλλά και διαδικτυακά.
Ποια είναι τα θετικά της δραστηριοποίησης εταιρειών FinTech στη χώρα μας;
Οι εταιρείες FinTech, βάσει των αδειών δραστηριοποίησής τους, απαιτείται να έχουν φυσική παρουσία – να εκτελούν εργασίες και να διαθέτουν συγκεκριμένο αριθμό προσωπικού και γραφεία. Συνεπώς, συνεισφέρουν στην οικονομία πληρώνοντας φόρους και τέλη, εργοδοτώντας προσωπικό και επαγγελματίες συμβούλους, ενοικιάζοντας και αγοράζοντας γραφεία και οικίες για προσωπικό τους, καταναλώνοντας αγαθά και υπηρεσίες και μεταφέροντας τεχνογνωσία και εμπειρίες σε εγχώριο εργατικό δυναμικό. Ως εργοδότες, οι εταιρείες αυτές έχουν αποτελέσει εναλλακτικές επιλογές για προσωπικό που αποχώρησε από τράπεζες αλλά και άλλους επαγγελματίες.
Οπότε, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να τονιστεί η σημασία της συνεισφοράς του τομέα στην οικονομία και αν είναι δυνατόν να ενισχυθεί ακόμα περισσότερο. Η Κύπρος προσφέρει διάφορα πλεονεκτήματα για τέτοιες εταιρείες, όπως το πλήρως επικαιροποιημένο νομοκανονιστικό πλαίσιο, την πρόσβαση στην ενιαία αγορά του ΕΟΧ, ανταγωνιστικό φορολογικό περιβάλλον περιλαμβανομένων κινήτρων για ξένους υπηκόους και διμερείς συμβάσεις αποφυγής διπλής φορολογίας, ικανό, καταρτισμένο και έμπειρο ανθρώπινο δυναμικό, διευκολύνσεις επανεγκατάστασης ξένου προσωπικού και ευρύ δίκτυο υπηρεσιών και παρόχων υποστήριξης.
Βασικό κριτήριο τέτοιων εταιρειών για να αποφασίσουν να εγκαθιδρύσουν εργασίες σε μια δικαιοδοσία είναι ο χρόνος αδειοδότησης. Όσο συντομότερα μπορεί μια επιχείρηση να ξεκινήσει εργασίες από τη στιγμή λήψης της απόφασης για υποβολή αίτησης αδειοδότησης, τόσο νωρίτερα θα ξεκινήσει η παραγωγή εισοδημάτων και τόσο πιο επιτυχημένο θα είναι το εγχείρημα. Ο ανταγωνισμός διεθνώς και στον ΕΟΧ για την προσέλκυση τέτοιων εταιρειών είναι ήδη έντονος και θα αυξηθεί περισσότερο, οπότε συστήνεται η ΚΤΚ να συνεχίσει να καταβάλλει προσπάθειες περαιτέρω βελτιστοποίησης της διαδικασίας αδειοδότησης. Παράλληλα, είναι σημαντικό για τη διαφύλαξη του ονόματος της Κύπρου οι εταιρείες αυτές να συνεχίσουν να υπόκεινται σε αποτελεσματική εποπτεία κατά τη διεξαγωγή των εργασιών τους, ειδικά σε σχέση με θέματα οικονομικού εγκλήματος και ξεπλύματος χρημάτων από παράνομες δραστηριότητες.
ΜΕΙΖΟΝΟΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ Η ΚΥΒΕΡΝΟΑΣΦΑΛΕΙΑ
Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν για μια FinTech εταιρεία και πού θα πρέπει να δίνεται μεγαλύτερη έμφαση;
Θέλω να σταθώ ιδιαιτέρως σε ένα επίκαιρο κίνδυνο, ο οποίος μάλιστα μπορεί να αποβεί μοιραίος για τέτοιες εταιρείες και σχετίζεται με την κυβερνοασφάλεια. Έχουμε παρακολουθήσει με ανησυχία σειρά επιτυχημένων κυβερνοεπιθέσεων σε εταιρείες που αποτελούν και κρίσιμες υποδομές και χειρίζονται ευαίσθητα δεδομένα, τις απαιτήσεις των δραστών και τις αρνητικές επιπτώσεις – την αδυναμία συνέχισης εργασιών και επανόδου στην ομαλότητα για μέρες, την απώλεια εσόδων και φήμης, τα αυξημένα έξοδα, τις νομοκανονιστικές υποχρεώσεις και τις ενδεχόμενες ποινές, αστικές και άλλες ευθύνες που προκύπτουν, ακόμα και τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων από τους δράστες.
Μια κυβερνοεπίθεση μπορεί να έχει καταστροφικά αποτελέσματα, με κόστος τεράστιο για ένα χρηματοοικονομικό Οργανισμό. Αρκεί να σκεφτεί κάποιος πού θα μπορούσε να οδηγήσει διαρροή δεδομένων χρηστών, αριθμών λογαριασμών, μυστικών κωδικών και άλλων στοιχείων. Επιβάλλεται συνεπώς να εφαρμόζονται μέτρα κυβερνοασφάλειας για προστασία και πρόληψη επιθέσεων, ως επίσης και μέτρα αύξησης της επιχειρησιακής ανθεκτικότητας, με σκοπό τον περιορισμό της ζημιάς σε περίπτωση κυβερνοεπίθεσης αλλά και μείωση του χρόνου επανόδου σε ομαλή λειτουργία. Στη διαδικασία αυτή η κρυπτογράφηση δεδομένων, η ελαχιστοποίηση του όγκου αποθηκευμένων δεδομένων, η ετοιμασία απλού και δοκιμασμένου σχεδίου ανταπόκρισης σε περιστατικά παραβίασης και η λεπτομερής διερεύνηση αποτελούν βασικούς κανόνες βελτίωσης της ανθεκτικότητας και μείωσης του κινδύνου.
Διαβάστε επίσης: Ανδρέας Μιλιδώνης: Ζωτικής σημασίας για τις επιχειρήσεις η κυβερνοασφάλεια