του Παναγιώτη Θρασυβούλου *
Ο Ντοστογέφσκυ έγραψε αυτό το τεράστιο λογοτεχνικό έργο, όπου ναι μεν, περιέγραφε το Έγκλημα, όμως αυτό που υπερτέρησε ήταν οι τύψεις που βασάνιζαν τον δολοφόνο όλο το διάστημα, μέχρι και την ημέρα, που οικιοθελώς παραδόθηκε και δικάστηκε, προκειμένου να απαλλαγεί από αυτές. Η ουσιαστική του Τιμωρία δεν ήταν τόσο η καταδίκη του, όσο οι τύψεις που τον βασάνιζαν.
Η απορία είναι ποιά ήταν η χρονική στιγμή του Εγκλήματος, που αφορούσε στην έκδοση αξιόγραφων.
-Όπως για παράδειγμα, για την ημέρα και τη στιγμή, που ο Λειτουργός των Εκδοτών των Αξιόγραφων σήκωσε το τηλέφωνο καλώντας τον ανυποψίαστο καταθέτη, προκειμένου να του προωθήσει τα Αξιόγραφα, πείθοντας τον να τα ανταλλάξει με τις καταθέσεις του.
-Όμως, τότε ποιός πραγματικά βρισκόταν πίσω από τα τηλεφωνήματα αυτά και ποιός έδωσε, εάν κάποιος έδωσε, τελικά, την οδηγία να διαπραχτεί το Έγκλημα, που θα τον καθιστά ηθικό αυτουργό.
Όταν μικρός επισκεπτόμουν τη γιαγιά στο χωριό, ένα πρωί όντας αδέξιος, έχυσα το γάλα στην προσπάθειά μου να γεμίσω το ποτήρι, αλλά έκανα τον ανήξερο, ότι τάχα δεν ήμουν εγώ ο φταίχτης. Όμως, ήμουν μόνος στο σπίτι, είχα άσπρο μουστάκι και σφύριζα αδιάφορα. Και η σοφή γιαγιά με πλησιάζει χαμογελώντας και μου είπε «Ξέρεις τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδια? Η γάτα» μου απαντά, αμέσως μετά…
Όταν οι Εκδότες, παρουσιάζουν έλλειψη ρευστότητας, και κτυπάνε οι καμπάνες των Οίκων Αξιολόγησης για τα επίπεδα ρευστότητας, ενώ πάση θυσία και άμεσα θα πρέπει να διορθωθεί η κατάσταση, τότε τι θα έπρατταν; Αναμενόμενο, να έπρεπε να μειώσουν τις καταθέσεις, που για τους Εκδότες είναι οφειλές (payable) και να τις μετατρέψουν σε ασαφές Κεφάλαιο, το οποίο δεν θα ήταν απαιτητέο, οπόταν, αυτομάτως, η ρευστότητα θα βελτιωνόταν. Προφανώς, εν τέλει, η Λύση για τα πιο πάνω ήταν η έκδοση των Αξιόγραφων, δηλαδή οι καταθέσεις να χάνονται και να παίρνουν τη μορφή των Κεφαλαίων. Μια ωραία, ευφάνταστη λύση, εφόσον η έκδοση ήταν προσωρινά επαρκής αφού έφτανε τα Ευρώ 1-2 δις.
Πραγματικά, δεν αντιλέγω, μεγάλη ανακούφιση η έκδοση Αξιόγραφων. Όμως, οι Εκδότες θα έπρεπε να φρόντιζαν, τουλάχιστον, να διατηρήσουν την αξία τους και να επιφέρουν και ένα μικρό εισόδημα για τους κατόχους τους. Αντ’ αυτού, οι κάτοχοι Αξιόγραφων μετατράπηκαν σε μια κατηγορία Μετόχων, χωρίς ουσιαστικά δικαιώματα. Εν συνεχεία, επιδέξια οι Εκδότες τους, πέραν του ότι απορρόφησαν τις καταθέσεις, απαλλάχτηκαν αργότερα και από τους τόκους, που θα καλούνταν να πληρώσουν στους κατόχους τους, καθώς απαλλάσσονταν, μια και καλή, από οποιαδήποτε εξαγορά τους σε μετρητά.
Αυτό, όμως, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και ως τραγικό, γιατί αφορούσε σε ποσό καταθέσεων Ευρώ 1-2 δις, που χάθηκαν, ενώ αυτοί που έπεσαν θύματα και αγόρασαν τα Αξιόγραφα, να έχουν την ελπίδα ότι θα εισπράττουν ένα μικρό εισόδημα, αλλά και ότι θα είχαν τη δυνατότητα να τα πουλήσουν αργότερα, με σκοπό να τα ρευστοποιήσουν. Και όλα αυτά γίνονται μεταξύ των ετών 2009-2012. Ποιό κοινό έχουν τα πιο πάνω, με τα συμβάντα του 2013 και το κούρεμα των καταθέσεων;
Ως προς το κούρεμα των καταθέσεων το 2013, μπορεί να δοθεί και κάποια δικαιολογία. Ότι, δηλαδή, το κούρεμα ζητήθηκε από την ΕΕ, ψηφίστηκαν νομοθεσίες, υπήρχε ένα Μνημόνιο κ.λ.π. Όμως, η έκδοση των Αξιόγραφων, τί άλλο είναι, από κούρεμα καταθέσεων με ιδιωτική πρωτοβουλία και σε ιδιωτική βάση, επινοούμενο από κάποιους λειτουργούς των Οργανισμών Εκδοτών τους.
Φυσικά, όλο το πιο πάνω σκηνικό, μου θύμισε μια ανακοίνωση σε προσκύνημα, όπου αναγραφόταν: «Τον οβολό σας για αναστύλωση του Μοναστηριού. Παρακαλώ, πάρτε απόδειξη!», Στην προκειμένη, στην απόδειξη αναγράφεται «Αξιόγραφο».
Επιπλέον, το ερώτημα, που τίθεται είναι εάν δόθηκε ή όχι εντολή, να στοχεύσουν σε καταθέτες γραμματίων, για να τους προωθήσουν τα Αξιόγραφα και, ουσιαστικά, να βάλουν χέρι στους κόπους των απλών εργαζομένων και αποταμιεύσεων χρόνων, με στόχο τη διάσωση των Εκδοτών στη δύσκολη θέση, στην οποία μόνοι τους οδηγήθηκαν.
Εάν ναι, τότε καθορίζεται, τόσο το Έγκλημα, όσο και η χρονική του στιγμή, που δεν θα μπορούσε να είναι άλλη από την Έκδοση των Αξιόγραφων. Ενώ έγιναν αυτά, οι Εκδότες εξακολουθούν να «σφυρίζουν αδιάφορα» και υποστηρίζουν ότι στα Δελτία Ενημέρωσης για την προώθηση των Αξιόγραφων αναφέρονταν οι κίνδυνοι, που έπρεπε ο ανήξερος απλός κοσμάκης να είχε υπόψη, όταν τα αγόραζε. Και η σοφή γιαγιά θα έλεγε και για αυτό το Έγκλημα: «Τι κάνει νιάου-νιάου στα κεραμίδια;» Άραγε αυτή τη φορά, η γιαγιά απαντούσε ότι είναι οι Εκδότες;
Πράγματι, στα Δελτία Ενημέρωσης, αναφέρονταν οι κίνδυνοι για την αγορά των Αξιόγραφων, και τα οποία θα έπρεπε ο κάθε επενδυτής να λάβει υπ’ όψη πριν την αγορά τους. Επιπλέον, όμως, τα Δελτία έκαναν αναφορά και για το σε ποια πρόσωπα έπρεπε να απευθύνονται ως πιθανοί αγοραστές/επενδυτές. Οι πιθανοί αγοραστές έπρεπε να είναι:
- Έμπειροι και γνώστες των επενδύσεων
- Να είχαν πρόσβαση σε πληροφορίες και εργαλεία αξιολόγησης
- Να είχαν επιπλέον διαθέσιμα κεφάλαια (surplus cash)
- Να είχαν επενδύσεις σε διασπορά και όχι όλες οι καταθέσεις να διατεθούν για ένα Αξιόγραφο (spread risk) κ.λ.π.
Επίσης, στα ίδια Δελτία, τα Αξιόγραφα παρουσίαζαν μια σειρά χαρακτηριστικών και προνόμια, που, όμως, δεν τηρήθηκαν:
- Πληρωμή τόκων στους κατόχους (Πληρώθηκαν μόνο για ένα μικρό διάστημα).
- Τα Αξιόγραφα ήταν εξαγοράσιμα από τους Εκδότες, χωρίς να καθορίζουν τη τιμή εξαγοράς και τη χρονική στιγμή της εξαγοράς (ουδέποτε εξαγοράστηκαν).
- Τα Αξιόγραφα ήταν μετατρέψιμα, αλλά δεν καθόριζαν την αναλογία και το τύπο της Μετοχής σε μετατροπή. Η μετατροπή έγινε σε μετοχές, που δεν είχαν ιδιαίτερη αξία. Δηλαδή, όπως θα έλεγε κάποιος, από «σκουπίδι σε σκουπίδι».
- Εισαγωγή τα Αξιόγραφων στο χρηματιστήριο και στις αγορές (Ποτέ δεν έγινε)
Όμως, η Κεφαλαιαγορά ενέκρινε το Δελτίο Ενημέρωσης για την προώθηση των Αξιόγραφων και που απαριθμεί περίπου 200 σελίδες, και εφησυχάστηκε, ότι τέτοια Αξιόγραφα θα προωθούνταν μόνο στους επαγγελματίες επενδυτές, όπως ανάφερα πιο πάνω. Όμως, οι Εκδότες φρόντισαν τα έντυπα Αίτησης αγοράς τους να βρίσκονται μπροστά στα ταμεία, διαθέσιμα προς όλους, κινούμενοι παράτυπα και εκτός των λεγομένων του εγκριμένου από την Κεφαλαιαγορά Δελτίου.
Στο έργο του ο Ντοστογέφσκυ γράφει για ένα Έγκλημα, αλλά, ουσιαστικά, αναλύει την Τιμωρία που δεν είναι άλλη από τις τύψεις που κατατρέχουν το δολοφόνο. Καθήκον μας είναι να ενεργοποιήσουμε τη συνείδηση όλων, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξεύρεση μιας δίκαιης επίλυσης του σφάλματος των Αξιόγραφων, αντί να κυνηγήσουμε τους Εκδότες ή να κυνηγηθούμε εμείς οι ίδιοι, που προτείνουμε λύσεις και λέμε τα πράγματα με το όνομά τους.
ΛΥΣΗ
Η Τιμωρία δεν είναι άλλη από μια απλή Λύση, την οποία και σας παραθέτω παρακάτω και που θα αποκαταστήσει το ήθος των Εκδοτών, θα λυτρώσει τους επενδυτές των Αξιόγραφων, θα είναι εφικτή και διαχειρίσιμη από τους Εκδότες και, τέλος, θα είναι προς το συμφέρον τους.
- Αν υποθέσουμε ότι οι Εκδότες θα εξοικονομούσαν δικηγορικά έξοδα ή άλλα έξοδα καθώς και τις αποζημιώσεις υπέρ των κατόχων που υποθέτουμε ότι φτάνουν τα 10-20% των συνολικών αξιόγραφων τότε αυτό θα πει πολύ εύκολα ότι οι Εκδότες θα μπορούσαν από αυτή την εξοικονόμηση να καταβάλουν τους τόκους που θα οφείλουν να πληρώσουν σε όλους τους Κατόχους από τούδε και στο εξής για περίπου 5-10 έτη, χωρίς εκροή επιπλέον χρημάτων. Για να το επιτύχει αυτό, θα πρέπει να ακυρωθεί η μετατροπή των Αξιόγραφων σε Μετοχές, κάτι, που ούτως ή άλλως, έγινε παράτυπα και εκβιαστικά. Με αυτό τον τρόπο τα αξιόγραφα θα αποκτούσαν αξία στα χέρια των κατόχων τους ως Asset, εφόσον, τώρα θα φέρουν εισόδημα και στη συνέχεια, οι κάτοχοι τους θα μπορούν να τα διαθέσουν στην αγορά για ρευστοποίηση.
- Οι Εκδότες θα διατηρήσουν τα ίδια Κεφάλαια, που παρουσιάζουν στο σημερινό τους Ισοζύγιο και που αφορούν στα Αξιόγραφα.
- Οι Εκδότες θα επανακτούσαν την αξιοπιστία τους εξαγοράζοντας τα υφιστάμενα Αξιόγραφα σε βάθος χρόνου (π.χ. 5 έτη) η οποία θα καλυφθεί με την έκδοση νέων παρόμοιων κεφαλαίων.
- Οι κάτοχοί τους θα απολαμβάνουν ξανά εισόδημα ίσο με τον πληρωτέο τόκο και η Αγορά θα καθορίσει εκ νέου την αξία των Αξιόγραφων.
Η Τιμωρία/Λύση είναι απλή και εύκολη και κανείς δεν θα την αμφισβητήσει, αν και, ίσως θα πρέπει να υποδειχθεί από την Κεφαλαιαγορά ως τέτοια, για να είναι μη αμφισβητήσιμη, ενώ όλοι εμείς, που διαπράττουμε το Έγκλημα της Σιωπής και κάνουμε τα στραβά μάτια, θα χαϊδέψουμε για λίγο τις Τύψεις μας διορθώνοντας τα Λάθη. Εξάλλου, κατά τον Ντοστογέφσκυ, «η Τιμωρία επεκτείνεται, όσο διαρκούν οι βασανιστικές μας Τύψεις».
* (FCCA), (IP), Λογιστής Ελεγκτής, Σύμβουλος Επιχειρήσεων, Σύμβουλος Φόρου και ΦΠΑ Εκκαθαριστής Σύμβουλος Αφερεγγυότητάς